Cây lúa tím và câu chuyện về làm nông nghiệp hữu cơ

Cây lúa tím bên "Lò gạch cũ"

Cây lúa tím là giống lúa có những tinh chất rất đặc biệt dùng để hỗ trợ chữa bệnh về huyết áp, tim mạch tiểu đường. Bởi vậy, ở nhiều tỉnh thành cả nước, nông dân đã đưa giống lúa tím vào trồng. Đối với người dân Quảng Nam đây là một hướng phát triển mới lạ.

Người đi tiên phong và thành công từ cây lúa tím là chị Lê Thị Thanh Nga. Là người quan tâm đến sức khỏe, nên chị Nga đã tìm hiểu về gạo tím và cây lúa tím. Qua các công trình nghiên cứu được công bố cho thấy: Gạo tím than có lợi đối với người ăn kiêng, bị bệnh lý cao áp huyết, tim mạch, tiểu đường, có tác dụng bổ máu, gan, thận... Gạo tím than có thể dùng nấu cơm hoặc chế biến trà... được thị trường ưa chuộng. Sau 2 năm canh tác cho thấy, lúa tím than đạt năng suất gấp nhiều lần so với giống lúa truyền thống và giá trị kinh tế cao.

Điều này đã giúp chị Nga quyết định bắt tay trồng và mở rộng diện tích cây lúa tím. Quê nhà chị Nga ở xã Duy Vinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam có khu đất vốn là khu lò gạch cũ. Giờ đất hoang hóa, bỏ không. Năm 2019, chị quyết định thuê gần 2ha đất trên cánh đồng này để cải tạo và trồng thử nghiệm 7 giống lúa tím than và giống lúa đen theo phương thức sản xuất hữu cơ.

Từ khi xuống giống, chị Nga áp dụng quy trình chăm sóc lúa nghiêm ngặt, bón bằng phân hữu cơ vi sinh và sử dụng chế phẩm từ ớt, tỏi, riềng… để phòng trừ các loại sâu bệnh nguy hiểm trên đồng ruộng. Gạo tím than có giá trị và sản lượng đạt năng suất cao gấp nhiều lần so với trồng lúa cũ. Gạo có độ xốp, mềm, dẻo, không cần ngâm trước khi nấu và rất tốt cho sức khỏe.

Sau nhiều vụ thu hoạch đạt năng suất cao, chị Nga tiếp tục mở rộng diện tích canh tác lúa lên 5ha. Năm 2021, chị sản xuất và cung ứng ra thị trường 40 tấn gạo tím than thương phẩm và một số sản phẩm từ loại gạo đặc sản này như: Sữa gạo đen, rượu gạo đen, trà gạo đen… tổng doanh thu đạt hơn 1 tỷ đồng. Cơ sở sản xuất còn kết hợp kinh doanh trải nghiệm trồng lúa sạch, ăn uống giải khát... tại khu vực “Lò Gạch cũ” tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động ở địa phương.

Chia sẻ về hiệu quả của việc trồng lúa tím theo hướng hữu cơ, chị Lê Thị Thanh Nga cho biết, từ kinh nghiệm của mình sẽ hỗ trợ người dân địa phương cách trồng, “Đến 90% khách hàng đều mua sản phẩm mang về. Cánh đồng này mình trồng gạo tím than luôn để khách vừa đến xem mô hình sản xuất gạo, vừa xem được lò gạch. Hiệu quả rất nhiều so với trồng lúa trắng. Sản xuất gạo tím than, sau đó mình chế biến các sản phẩm như trà gạo, rượu gạo, sữa gạo, sinh tố gạo, lời từ những sản phẩm. Bạn nào thực sự quan tâm về nông nghiệp sạch muốn khởi nghiệp mời đến đây nuôi các bạn ăn ở và đào tạo cho các bạn hoàn toàn miễn phí.”

Sản phẩm vinh danh

Khi chị Nga bắt tay làm nông nghiệp sạch, chị đã nung nấu một hướng đi mới và phải tạo thương hiệu của riêng mình. Những sản phẩm gạo tím được chị chọ thương hiệu rất mộc mạc “Gạo tím Lò gạch cũ” vừa tạo nên sự tò mò, vừa ghi dấu một nỗ lực biến vùng đất tưởng như hoang hóa thành cánh đồng lúa hữu cơ cho hiệu quả cao.

Ông Phan Xuân Cảnh, Chủ tịch UBND huyện Duy Xuyên (tỉnh Quảng Nam) cho biết: Cơ sở trồng lúa của chị Nga nằm gần một lò gạch cũ nên thu hút nhiều khách tham quan trải nghiệm cuộc sống làng quê và thưởng thức các loại sản phẩm từ gạo như trà gạo, sữa gạo, rượu gạo. Mục tiêu của UBND huyện là khuyến khích nông dân mở rộng thêm diện tích trồng, đồng thời tìm kiếm nhiều đối tác bao tiêu sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Theo ông Cảnh, mô hình này đã phát huy hiệu quả, nâng cao được giá trị trên đơn vị diện tích và thu nhập của người dân. Gạo tím than ở Duy Vinh tạo ra thương hiệu và hiệu quả cao. Nếu chúng ta phát triển các dịch vụ kèm theo đưa thương hiệu gạo tím than của Duy Xuyên có một chỗ đứng trên thị trường. Các sản phẩm từ gạo tím than phục vụ cho trải nghiệm phát triển du lịch trong thời gian đến, gắn sản xuất nông nghiệp và phát triển du lịch. 

Hiện nay, tỉnh Quảng Nam cũng đang khuyến khích các địa phương phát triển sản phẩm OCOP. Trên địa bàn tỉnh đã có gần 300 sản phẩm OCOP và dự định năm 2022 sẽ xúc tiến phù hợp trong nước và quốc tế để phát triển sản phẩm nông nghiệp cũng như sản phẩm OCOP. 

Ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết: Các ngành chức năng của tỉnh luôn đồng hành hỗ trợ nông dân trong việc liên kết bao tiêu, đổi mới mẫu mã, nâng cao chất lượng và quảng bá sản phẩm nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ mà sản phẩm từ giống lúa tím than là ví dụ. 

Cũng theo ông Hồ Quang Bửu, qua thực tế sản xuất, mô hình lúa tím than tại huyện Duy Xuyên là một trong những sản phẩm được khách hàng rất ưa chuộng. Từ lúa mà ra rất nhiều sản phẩm tiêu dùng như gạo, bánh, rượu... Những cây bản địa mà năng suất cao đem lại giá trị cao khuyến khích, đặc biệt trong đó có những giống lúa tím than sẽ nhân rộng. Bên cạnh đó, hỗ trợ đầu ra cho bà con, ví dụ liên kết chuỗi, hỗ trợ bán sản phẩm và hỗ trợ đến thương mại điện tử cho những sản phẩm.

Năm 2021 đã là năm thứ 3 những sản phẩm gạo tím “Lò gạch cũ” có mặt trên thị trường và được đón nhận nhờ chất lượng đặc biệt. Thương hiệu gạo tím than “Lò gạch cũ” của chị Lê Thị Thanh Nga vừa được UBND huyện Duy Xuyên thẩm định, xét công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp huyện và đang tham gia đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh.

Điều này khẳng định mô hình trồng lúa tím than hữu cơ của chị Lê Thị Thanh Nga là một hướng đi phù hợp tại địa phương. Từ hướng trồng lúa hữu cơ cho ra sản phẩm chất lượng cao đã góp phần thay đổi suy nghĩ của người dân về sản xuất sạch, hữu cơ theo hướng bảo vệ môi trường. 

Hiện nay, tỉnh Quảng Nam cũng đang khuyến khích các địa phương phát triển sản phẩm OCOP. Trên địa bàn tỉnh đã có gần 300 sản phẩm OCOP và dự định năm 2022 sẽ xúc tiến phù hợp trong nước và quốc tế để phát triển sản phẩm nông nghiệp cũng như sản phẩm OCOP.
Theo UBND tỉnh Quảng Nam