Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị

Toàn cảnh Hội nghị tại điểm cầu Trung ương Đảng. Ảnh chụp màn hình.

Dự và chỉ đạo Hội nghị có ông Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; ông Trần Tuấn Anh, Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương. Cùng dự có Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành; đại diện các ban, bộ, ngành; các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Tham dự Hội nghị trực tuyến tại điểm cầu Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tại Hà Nội có các đồng chí lãnh đạo Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, các đồng chí trưởng, phó Ban các ban, đơn vị thuộc Trung ương Hội; trưởng, phó các đoàn thể thuộc T.Ư Hội.

Nghị quyết đầu tiên của Bộ Chính trị về phát triển đô thị sau 35 năm đổi mới 

Nghị quyết được đưa ra trong bối cảnh tỷ lệ đô thị hóa của Việt Nam vẫn đang thấp hơn mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011-2020, cần phải 20-30 năm nữa mới đạt tỷ lệ bình quân của khu vực và thế giới. Bên cạnh đó, chất lượng đô thị Việt Nam chưa cao, gây lãng phí về đất đai, chưa có sự phát triển mạnh mẽ các hoạt động kinh tế.

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa điều hành Hội nghị. Ảnh chụp màn hình

Đặc biệt, kết cấu hạ tầng đô thị hiện chưa đáp ứng yêu cầu về dân số và kinh tế khu vực; chưa thích ứng biến đổi khí hậu, ứng phó với dịch bệnh quy mô lớn; ô nhiễm môi trường gia tăng; khả năng tiếp cận dịch vụ công và phúc lợi xã hội của người nghèo và lao động di cư còn thấp…

Trong báo cáo mở đầu hội nghị, Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, ông Trần Tuấn Anh cho biết, Nghị quyết 06 sẽ đổi mới tư duy, lý luận và phương pháp quản lý đô thị, đảm bảo quy hoạch đô thị có tầm nhìn dài hạn, đồng bộ và hiện đại, lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm.

Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh báo cáo mở đầu Hội nghị. Ảnh chụp màn hình 

Theo đó, khi thực hiện Nghị quyết 06, quy hoạch đô thị và phát triển kết cấu hạ tầng đô thị sẽ đi trước một bước và đảm bảo nguồn lực chủ yếu cho phát triển đô thị. Thể chế mới cũng sẽ được hoàn thiện để kiên quyết xóa tư duy nhiệm kỳ và tình trạng quy hoạch treo, cơ chế “xin-cho”, lợi ích nhóm trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch.

Để làm được các nhiệm vụ này, Nghị quyết 06 cho phép phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho chính quyền đô thị, phát huy khai thác tốt nguồn lực từ chính đô thị, khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển đô thị, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm trong quản lý, phát triển đô thị.

Phát biểu tại Hội nghị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cho biết: Từ trước đến nay, Đảng ta chưa ban hành nghị quyết chuyên đề riêng về phát triển đô thị. Vì vậy, để Bộ Chính trị lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chủ trương, đường lối về đô thị hóa và phát triển đô thị nêu tại Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, đồng thời làm cơ sở hoàn thiện thể chế và ban hành các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị đến năm 2030; trên cơ sở kết quả nghiên cứu của Ban Kinh tế Trung ương năm 2020, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã đưa nội dung này vào chương trình làm việc của Bộ Chính trị năm 2021. Đồng thời, phân công Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề án đô thị hóa, phát triển đô thị và phát triển kinh tế đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045. 

Ban Kinh tế Trung ương, cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án đã xây dựng và hoàn thiện Đề án, dự thảo Nghị quyết trình Bộ Chính trị và được thống nhất ban hành Nghị quyết 06-NQ/TW vào ngày 24/01/2022.

Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh khẳng định: Việc đồng chí Thường trực Ban Bí thư triệu tập Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết này thể hiện sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam. Trong bối cảnh mới như hiện nay, Nghị quyết là cơ sở, căn cứ chính trị quan trọng cho sự ra đời của cơ chế, chính sách mới, tạo động lực để phát triển đô thị, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

Các đồng chí lãnh đạo và cán bộ Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tham dự Hội nghị trực tuyến tại điểm cầu cơ quan T.Ư Hội NDVN. Ảnh Hồng Châu

Thông báo những nội dung chủ yếu của Nghị quyết 06-NQ/TW, đồng chí Trần Tuấn Anh cho biết, Nghị quyết có kết cầu gồm 4 phần, liên quan chặt chẽ với nhau: Tình hình và nguyên nhân; Quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và tầm nhìn; Các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu; Tổ chức thực hiện. 

Theo đó, Nghị quyết khẳng định, sau 35 năm đổi mới, nhất là trong 10 năm vừa qua, công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị ở nước ta đã đạt được nhiều kết quả rất quan trọng. Đến cuối năm 2020, hệ thống đô thị nước ta đã có 862 đô thị các loại, phân bổ tương đối đồng đều trong cả nước. Tỷ lệ đô thị hóa xác định theo địa bàn có chức năng đô thị đã tăng từ 30,5% năm 2010 lên gần 40% năm 2020. Không gian đô thị được mở rộng; hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư theo hướng ngày càng đồng bộ và hiệu quả hơn; chất lượng sống của cư dân đô thị từng bước được nâng cao...

Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa, công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị vẫn còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ đô thị hóa đạt được thấp hơn mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011-2020 và còn khoảng cách khá xa so với tỷ lệ bình quân của khu vực và thế giới. Chất lượng đô thị hóa chưa cao, phát triển đô thị theo chiều rộng là chủ yếu, gây lãng phí về đất đai, mức độ tập trung kinh tế còn thấp.

Bộ Chính trị nhận định, đô thị hóa là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững trong thời gian tới; Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; thống nhất nhận thức và hành động trong hoàn thiện thể chế, quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị bền vững theo hướng đô thị xanh, văn minh, giàu bản sắc và có tính tiên phong, dẫn dắt các hoạt động đổi mới sáng tạo, trở thành động lực phát triển là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng của cả hệ thống chính trị.

Nghị quyết 06-NQ/TW cũng đưa ra các mục tiêu cụ thể như: Tỷ lệ đô thị hóa đến năm 2025 đạt tối thiểu 45%, đến năm 2030 đạt trên 50%. Tỷ lệ đất xây dựng đô thị trên tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 1,5-1,9% vào năm 2025, đến năm 2030 đạt khoảng 1,9-2,3%. Số lượng đô thị toàn quốc đến năm 2025 khoảng 950 - 1.000 đô thị, đến năm 2030 khoảng 1.000 - 1.200 đô thị. Kinh tế khu vực đô thị đóng góp vào GDP cả nước khoảng 75% vào năm 2025 và khoảng 85% vào năm 2030.

Cùng với đó, đến năm 2045, tỷ lệ đô thị hóa thuộc nhóm trung bình cao của khu vực ASEAN và châu Á. Hệ thống đô thị liên kết thành mạng lưới đồng bộ, thống nhất, cân đối giữa các vùng, miền, có khả năng chống chịu, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo vệ môi trường, kiến trúc tiêu biểu giàu bản sắc, xanh, hiện đại, thông minh; xây dựng được ít nhất 5 đô thị đạt tầm cỡ quốc tế, giữ vai trò là đầu mối kết nối và phát triển với mạng lưới khu vực và quốc tế.

Để đạt được các mục tiêu trên, Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị nêu rõ các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu. Đó là việc hoàn thiện thể chế, chính sách tạo thuận lợi cho quá trình đô thị hóa, công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị bền vững; nâng cao chất lượng quy hoạch đô thị đáp ứng yêu cầu xây dựng, quản lý phát triển đô thị bền vững; tập trung xây dựng, phát triển hệ thống đô thị quốc gia bền vững và đồng bộ về mạng lưới.

Đồng thời, đẩy mạnh phát triển nhà ở, hệ thống hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại, liên kết, thích ứng với biến đổi khí hậu; xây dựng và hoàn thiện mô hình chính quyền đô thị; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý đô thị và chất lượng cuộc sống đô thị, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, an ninh, an toàn và trật tự đô thị; phát triển kinh tế khu vực đô thị; đổi mới cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư phát triển đô thị.

Trong tổ chức thực hiện Nghị quyết số 06, Bộ Chính trị yêu cầu, các tỉnh ủy, thành ủy, các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết tới cán bộ, đảng viên; xây dựng Chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết với lộ trình và phân công cụ thể; bổ sung, cụ thể hóa các chỉ tiêu nêu trong Nghị quyết vào kế hoạch năm và theo từng giai đoạn của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị; định kỳ kiểm tra, đánh giá việc thực hiện...

Nghị quyết 06-NQ/TW được ban hành là kim chỉ nam để thể chế hóa các quy định pháp luật nhằm tiếp tục phát triển đô thị Việt Nam có hiệu quả hơn

Trong chương trình, Hội nghị đã nghe phát biểu tham luận của đại diện lãnh đạo nhiều bộ, ngành, địa phương. 

Trình bày tại Hội nghị, ông Lê Quang Hùng  - Thứ trưởng Bộ Xây dựng, về chỉ tiêu công nghiệp hoá, dân số và đất xây dựng đô thị, các địa phương cần đánh giá đúng các chỉ tiêu cụ thể, đặt ra định hướng phát triển trong giai đoạn tới, không nhất thiết mọi địa phương phải đạt được mức trung bình cả nước là 45% vào năm 2025 và 50% vào năm 2030 do hiện nay đang có sự chênh lệch lớn về đô thị hoá ở các địa phương trong cả nước, nhất là các thành phố lớn và khu vực miền núi. Các địa phương cần rà soát xác định tiến độ lập mới hoặc điều chỉnh quy hoạch chung đô thị làm cơ sở để triển khai chi tiết; thống kê về tình trạng điêì chỉnh quy hoạch, đánh giá hệ luỵ đề ra biện pháp xử lý, không để tình trạng điều chỉnh quy hoạch làm gia tăng áp lực lên hạ tầng; tính toán nguồn lực để tổ chức thực hiện các quy hoạch, quan tâm phát triển quy hoạch không gian ngầm.

Về phát triển kết cấu hạ tầng đô thị, bao gồm hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Đối với hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương đánh giá quỹ đất dành cho giao thông đô thị, tỷ lệ vận tải công cộng, cấp thoát nước, xử lý nước thải, chất thải, chiếu sáng đô thị, quy hoạch diện tích cây xanh phù hợp. Cùng với đó cần bố trí nguồn lực đầu tư hiệu quả, tránh dàn trải. Về hạ tầng xã hội, cần rà soát các chỉ tiêu về cơ sở thương mại, y tế, giáo dục, văn hoá… tạo điều kiện tốt nhất cho người dân sinh sống, có thể kêu gọi xã hội hoá.

Về cải tạo, chỉnh trang đô thị, việc này chưa được chú trọng do nhiều lý do khác nhau, đề nghị các địa phương đề xuất rõ từng tuyến phố, từng khu nhà cũ cần tái thiết, cải tạo chỉnh trang để vừa nâng cấp, vừa bảo tồn các kiến trúc có giá trị văn hoá, lịch sử.

Các địa phương cũng cần chú trọng hàng đầu về đảm bảo an sinh nhà ở, cần dựa trên phân tích nhu cầu về nhà ở của người dân, nhất là nhóm yếu thế, ở nhà cũ, nhà cần phải di dời, nhu cầu nhà ở của người nhập cư… trên cơ sở rà soát dân số thực tế.

Về phát triển kinh tế đô thị, nghị quyết 06 xác định kinh tế khu vực đô thị đóng góp 75% vào GDP cả nước vào năm 2025 và 85% vào năm 2030, ở mỗi địa phương, mỗi đô thị cần được đánh giá tiềm năng đóng góp vào ngân sách địa phương. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cũng lưu ý, không nhất thiết mọi đô thị đều trở thành trung tâm kinh tế, có những đô thị chủ yếu đóng vai trò là trung tâm hành chính.

Về xây dựng đô thị tăng trưởng xanh, thích ứng biến đổi khí hậu, đô thị thông minh. Các địa phương cần quan tâm chú trọng 3 vấn đề: Xây dựng đô thị xanh, giảm rác thải, tiết kiệm năng lượng, tích cực thực hiện cam kết của Việt Nam về giảm khí thải về 0 tại Hội nghị COP26 vừa qua; Xây dựng đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu chú trọng giải pháp tổng thể để giải quyết các nguy cơ về ngập úng, sạt trượt, nước biển dâng, xâm nhập mặn…; Xây dựng đô thị thông minh bao gồm quy hoạch, quản lý đô thị thông minh, tiện ích thông minh kết hợp với xây dựng cơ sở dữ liệu thông minh.

Về nguồn lực thực hiện phát triển đô thị, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương tổng hợp thành các chương trình, đề án cụ thể và khái toán nguồn lực để thực hiện các dự án này. Việc xác định và đảm bảo nguồn lực tài chính để phát triển và tái thiết đô thị là một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện thành công các chỉ tiêu đã được nêu ra tại Nghị quyết 06.  

Bộ Xây dựng cũng đề nghị các địa phương trong quá trình thực hiện Nghị quyết, căn cứ từ thực tiễn đề xuất các cơ chế, chính sách cần được ban hành để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình quản lý, phát triển đô thị, từ công tác quy hoạch, xây dựng, phát triển đô thị…

Bộ Xây dựng đề nghị các bộ, ban, ngành Trung ương phối hợp chặt chẽ trong việc đề xuất xây dựng Chương trình hành động chung của Chính phủ và triển khai thực hiện sau khi Chương trình được ban hành.

Các đồng chí lãnh đạo các ban, đơn vị thuộc Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tham dự Hội nghị trực tuyến tại điểm cầu T.Ư HNDVN. Ảnh Hồng Châu

Hội nghị cũng được nghe lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông và lãnh đạo các thành phố trực thuộc Trung ương như Hà Nội, Đà Nẵng, TP.Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Thừa Thiên Huế và lãnh đạo các tỉnh theo khu vực địa lý như Hà Giang, Quảng Ninh, Kiên Giang trình bày tham luận. Đa số các địa phương đều nhất trí cao và quyết tâm thực hiện tốt tinh thần báo cáo do đồng chí Trần Tuấn Anh trình bày cũng như đánh giá cao những mục tiêu, đề xuất, yêu cầu trong quá trình thực hiện Nghị quyết 06 do Bộ Xây dựng nêu tại Hội nghị. Các địa phương cũng nêu lên những thuận lợi, khó khăn vướng mắc trong quá trình quy hoạch, phát triển đô thị từ trước tới nay và đóng góp những sáng kiến, kinh nghiệm cho việc thực hiện trong thời gian tới.

Ông Võ Văn Thưởng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư T.Ư Đảng phát biểu kết luận Hội nghị. Ảnh chụp màn hình

Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Võ Văn Thưởng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư T.Ư Đảng đánh giá, việc ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là hết sức cần thiết vì trong quá trình phát triển đô thị ở nước ta, đã có một số chủ trương, đường lối về đô thị hóa và phát triển đô thị được nêu trong văn kiện của các kỳ Đại hội toàn quốc của Đảng. Tuy nhiên cho đến trước khi ban hành Nghị quyết 06-NQ/TW, Đảng ta vẫn chưa có nghị quyết chuyên đề về lĩnh vực này. Yêu cầu thực tiễn cần phải ban hành một Nghị quyết mới có tính tổng thể và toàn diện để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn tới.

Nghị quyết 06-NQ/TW được ban hành sẽ định hướng, là kim chỉ nam để thể chế hóa các quy định pháp luật nhằm tiếp tục phát triển đô thị Việt Nam có hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Việc ban hành Nghị quyết 06-NQ/TW cũng nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng nêu trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII, đô thị hóa và phát triển đô thị cùng với công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn là những động lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội để đạt được những mục tiêu đề ra trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII.

Trong tổ chức thực hiện Nghị quyết số 06, Bộ Chính trị yêu cầu, các tỉnh ủy, thành ủy, các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết tới cán bộ, đảng viên; xây dựng Chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết với lộ trình và phân công cụ thể; bổ sung, cụ thể hóa các chỉ tiêu nêu trong Nghị quyết vào kế hoạch năm và theo từng giai đoạn của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị; định kỳ kiểm tra, đánh giá việc thực hiện...

Ngay sau Hội nghị này, dự kiến vào đầu tháng 6/2022, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương sẽ chủ trì và phối hợp tổ chức Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam. Diễn đàn được tổ chức với chủ đề: “Phát triển đô thị bền vững theo hướng đô thị xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai và dịch bệnh”.