Ứng dụng tiến bộ mới trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất vắc xin thú y

Nghiên cứu sản xuất vắc xin thú y của Việt Nam đã tiệm cận với trình độ khoa học công nghệ của thế giới

Diễn đàn được tổ chức nhằm tạo không gian đối thoại chuyên sâu giữa các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, chủ trang trại và người chăn nuôi trong việc ứng dụng những tiến bộ mới trong lĩnh vực vắc xin (vaccine ) thú y vào phòng, chống hiệu quả dịch bệnh động vật tại Việt Nam.

Diễn đàn cũng là cơ hội để các doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu vắc xin giới thiệu những công nghệ, sản phẩm tiên tiến nhất trong lĩnh vực vắc xin thú y tới các doanh nghiệp chăn nuôi, từ đó mở ra những giải pháp đột phá trong việc phòng chống dịch bệnh động vật tại Việt Nam, hướng tới xuất khẩu động vật và sản phẩm động vật.

Báo cáo của Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, cả nước hiện có 12 doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất vắc xin cho động vật đạt tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), với tổng số 218 loại vắc xin. Đặc biệt, Việt Nam đã tự sản xuất được một số loại vắc xin phòng bệnh quan trọng như: Cúm gia cầm (Navet-Vifluvac) năm 2012); vắc xin phòng bệnh tai xanh từ năm 2015; vắc xin lở mồm long móng từ năm 2018; vắc xin phòng bệnh dại từ năm 2019 và gần đây nhất là vắc xin phòng dịch tả lợn châu Phi (NAVET-ASFVAC và AVAC ASF LIVE) năm 2022.

Đối với nhập khẩu, trong năm 2024, Việt Nam đã nhập 340 loại vắc xin, trị giá 90 triệu USD. Trong đó, vắc xin cho gia súc 85 sản phẩm, trị giá gần 60 triệu USD; vắc xin e cho gia cầm 255 sản phẩm, trị giá gần 26 triệu USD. Các sản phẩm vắc xin nhập khẩu của Việt Nam đa phần đến từ những tập đoàn đa quốc gia hiện sở hữu công nghệ sản xuất vắc xin tiên tiến, an toàn hàng đầu trên thế giới hiện nay.

Cùng với đó, các đơn vị nghiên cứu, sản xuất vắc xin thú y thường xuyên tăng cường hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ tiên tiến với các quốc gia hàng đầu thế giới như: Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Australia, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Theo chia sẻ của các chuyên gia, nhà khoa học, vắc xin thú y đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe động vật, nâng cao năng suất và đảm bảo an toàn thực phẩm. Trong bối cảnh ngành Chăn nuôi Việt Nam đang bùng nổ cả về quy mô và số lượng, việc phòng ngừa dịch bệnh thông qua vắc xin không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại về kinh tế bệnh dịch gây ra mà còn góp phần quan trọng giúp việc giảm sử dụng kháng sinh, từ đó ngăn ngừa nguy cơ kháng kháng sinh - một vấn đề cấp bách của ngành ý tế và thú y toàn cầu.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường chia sẻ, nhờ không ngừng cải tiến trong công nghệ nghiên cứu vắc xin qua nhiều thế kỷ, cả con người và vật nuôi đều được hưởng lợi, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an ninh lương thực, thực phẩm của toàn cầu.

Trong bối cảnh chung, Việt Nam đã nghiên cứu và sản xuất được một số loại vắc xin quan trọng trong phòng bệnh trên gia súc, gia cầm như: Cúm gia cầm; bệnh tai xanh; lở mồm long móng; phòng bệnh dại, đặc biệt là sản xuất thành công và xuất khẩu vắc xin dịch tả lợn châu Phi – đây là thành tựu lớn được cả thế giới công nhận. Với những thành tựu và dấu ấn đã được thế giới ghi nhận, Việt Nam có tiềm năng rất lớn để tiếp tục phát triển và sáng tạo ra các loại vắc xin mới, đáp ứng nhu cầu bảo vệ sức khỏe vật nuôi và người tiêu dùng. Với xu hướng xã hội hóa nguồn lực cùng sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp, ngành Thú y và chăn nuôi Việt Nam sẵn sàng hợp tác và áp dụng những công nghệ tiên tiến trong phát triển các loại vắc xin thế hệ mới.

“Không những Việt Nam đã tự nghiên cứu chế tạo vắc xin mà còn đăng ký những sản phẩm vắc xin mới sản xuất với công nghệ hiện đại. Việt Nam sẵn sàng phối hợp với các quốc gia để cùng phát triển và nhập khẩu công nghệ để ứng dụng vào thực tế sản xuất vắc xin tại Việt Nam. Xã hội hóa nguồn lực cho nghiên cứu phát triển vắc xin không chỉ quan trọng với ngành Thú y nói riêng mà còn là xu thế tất yếu hiện nay của ngành Nông nghiệp” - bà Nguyễn Thị Thanh Thủy thông tin.

Các doanh nghiệp cần chung tay với người chăn nuôi trong việc sử dụng vắc xin để kiểm soát tốt dịch bệnh

Chia sẻ về những kết quả từ thực địa của vắc xin dịch tả lợn châu Phi AVAC ASF LIVE, ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc công ty cổ phần AVAC Việt Nam cho biết: “Công ty đã và đang phối hợp với nhiều doanh nghiệp triển khai các mô hình ở các địa phương. Bên cạnh đó cũng phối hợp với các đoàn của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp Quốc (FAO) cũng như một số khách hàng nhập khẩu vắc xin dịch tả lợn châu Phi đi thăm các mô hình thành công ở nhiều địa phương, thực tế cho thấy các trang trại sử dụng vắc xin dịch tả lợn châu Phi, đàn lợn có mức bảo hộ cao và an toàn”.

Trong quá trình triển khai các địa phương đã tạo thuận cho việc cung ứng và nhân rộng các mô hình, tuy nhiên đây cũng là vắc xin mới nên người chăn nuôi vẫn còn do dự khi sử dụng. Khẳng định sự cần thiết của việc sản xuất vắc xin trong nước, ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y cho rằng, Việt Nam có đường biên giới dài và hoạt động trao đổi thương mại với các quốc gia trong khu vực, điều này gia tăng nguy cơ những dịch bệnh mới nổi xâm nhập vào Việt Nam.

Vì vậy, song song với việc sử dụng vắc xin thì việc kiểm soát dịch bệnh trong chuồng trại và đàn vật nuôi phải được thực hiện một cách chặt chẽ. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ vắc xin trên thế giới đã và đang tạo ra cơ hội cho Việt Nam học hỏi và hợp tác; Chi cục chăn nuôi, thú y, thủy sản và các doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ trong công tác kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

“Hợp tác nghiên cứu sản xuất vắc xin thú y của Việt Nam đã tiệm cận với trình độ khoa học công nghệ của thế giới cũng như trong khu vực. Mặc dù đã nghiên cứu và sản xuất được vắc xin nhưng thực tế cho thấy tỷ lệ tiêm phòng còn rất hạn chế, vắc xin chất lượng tốt và công nghệ hiện đại đến mấy nếu không đưa được vào thực tế để triển khai và áp dụng thì cũng không nói lên ý nghĩa gì. Mong muốn các địa phương, đặc biệt là các doanh nghiệp cần chung tay với người chăn nuôi trong việc sử dụng vắc xin để kiểm soát tốt dịch bệnh” - ông Nguyễn Văn Long đề xuất. 

Tại Diễn đàn, các đại biểu cũng làm rõ về kết quả nghiên cứu vắc xin cũng như giới thiệu các công nghệ, sản phẩm tiên tiến trong lĩnh vực vắc xin thú y đến các doanh nghiệp, hộ chăn nuôi, qua đó hướng tới xuất khẩu động vật và các sản phẩm động vật.

Cũng theo Cục Thú y, đối với vấn đề hợp tác quốc tế, Việt Nam luôn sẵn sàng trong hợp tác, nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ sản xuất vắc xin thú y thế hệ mới, an toàn, hiệu quả. Bên cạnh đó, ưu tiên nhập khẩu các sản phẩm vắc xin thú y phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh khẩn cấp, dịch bệnh mới nổi như viêm da nổi cục, viêm khớp MS,…. đồng thời, nhập khẩu vắc xin thú y theo nhu cầu của các nhà chăn nuôi, doanh nghiệp để phòng, chống dịch bệnh trên động vật tại Việt Nam.