Các giải pháp bảo vệ môi trường của trang trại chăn nuôi tham gia nông nghiệp tuần hoàn

Những thách thức của ngành Chăn nuôi trong việc bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính

Sự kiện đã thu hút hơn 150 đại biểu đến từ Bộ NN&PTNT, Bộ Tài nguyên Môi trường (TN&MT), các Sở TN&MT, Sở NN&PTNT, sở KH&CN, chủ trang trại chăn nuôi, các tập đoàn chăn nuôi, các doanh nghiệp xử lý môi trường, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ năng lượng tái tạo, các viện nghiên cứu, trường đại học, các hiệp hội, các tổ chức phi chính phủ, các quỹ đầu tư, ngân hàng và tổ chức tài chính.

Ngành Chăn nuôi ở Việt Nam đóng góp 25,26% vào GDP của ngành Nông nghiệp và là một trong những phân ngành nông nghiệp phát triển nhanh nhất, kể cả trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Đến nay, Việt Nam trở thành quốc gia có ngành Chăn nuôi lợn đứng thứ 5 thế giới về số lượng, và đứng thứ 6 về sản lượng thịt. Do vậy, đã từ lâu, ngành Chăn nuôi được xác định là một ngành chủ lực, cần phải chuyển dịch từ chăn nuôi quy mô nhỏ sang chăn nuôi tập trung, hàng hóa, quy mô lớn.

Tại hội thảo, 12 tham luận về chính sách, pháp luật và công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi hiệu quả cũng như cơ hội tiếp cận tài chính xanh đã được chia sẻ. Các diễn giả đến từ Bộ NN&PTNT, Bộ TN&MT, Sở TN&MT đã trình bày và thảo luận cùng các đại biểu về thực trạng chính sách, pháp luật về quản lý môi trường chăn nuôi quy mô trang trại cũng như định hướng và quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính. Các vướng mắc, bất cập trong triển khai các quy định tại phương và các cơ sở chăn nuôi quy mô trang trại cũng đã được trao đổi. Các giải pháp công nghệ xử lý nước thải, chất thải rắn, khí biogas cũng đã được các nhà khoa học, các doanh nghiệp thảo luận nhằm tìm ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả cho các trang trại chăn nuôi. Kinh nghiệm về các mô hình phân bón hữu cơ và mô hình trang trại tuần hoàn cũng đã được chia sẻ bởi các diễn giả.

Các tham luận tại Diễn đàn đã cùng chia sẻ về chính sách, pháp luật và công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi hiệu quả cũng như cơ hội tiếp cận tài chính trong tăng trưởng xanh phát triển nông nghiệp bền vững. Hầu hết ý kiến cho rằng, đối với kinh tế tuần hoàn trong ngành Chăn nuôi, việc bảo vệ, gìn giữ môi trường là hết sức cần thiết. Nhận định về hiện trạng phát triển ngành Chăn nuôi và tiềm năng phát triển khí sinh học tại Việt Nam, một số ý kiến đề nghị cần tăng cường đối thoại chính sách và công nghệ trong quản lý môi trường ngành Chăn nuôi theo hướng nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch năng lượng.

Ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT phát biểu tại Hội thảo.

Theo ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, bên cạnh đóng góp quan trọng vào tăng trưởng của ngành Nông nghiệp, đảm bảo sinh kế của hàng triệu nông dân, ngành Chăn nuôi gặp không ít thách thức trong việc bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính. Ước tính mỗi năm ngành Chăn nuôi có khoảng 61 triệu tấn chất thải từ chăn nuôi và trên 304 triệu m³ nước thải chăn nuôi được thải ra từ các loại vật nuôi, nếu chất thải chăn nuôi không được kiểm soát tốt sẽ tác động không nhỏ đến môi trường:

Thực tiễn cho thấy ngành Chăn nuôi đã và đang tác động đến môi trường. Nếu chất thải chăn nuôi không được kiểm soát tốt sẽ phát thải gần 15 triệu tấn CO₂ mỗi năm. Vì vậy, chăn nuôi nói chung, chăn nuôi lợn nói riêng thời gian tới cần phát triển theo quy mô công nghiệp, năng suất cao và sản lượng lớn, đồng thời khuyến khích chăn nuôi hộ phát triển theo hướng chuyên nghiệp hóa và chăn nuôi hữu cơ chăn nuôi theo mô hình kinh tế tuần hoàn xây dựng các vùng chăn nuôi tập trung xa khu dân cư thuận lợi cho xử lý môi trường và kiểm soát dịch bệnh.

Ngành Chăn nuôi cần quản lý chất thải theo hướng bền vững, áp dụng các nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn

Trong Chiến lược Phát triển chăn nuôi giai đoạn 2022 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045, phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôi là một trong 5 đề án ưu tiên, theo đó các địa phương cần tập trung triển khai thực hiện và mở ra hướng mới cho chăn nuôi phát triển theo hướng kinh tế tuần hoàn đảm bảo phát triển chăn nuôi phát triển hiệu quả, trong đó có việc vận hành tái sử dụng chất thải chăn nuôi, khắc phục nhanh tình trạng ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi năng lượng xanh, góp phần hình thành nền nông nghiệp phát thải thấp nhằm đạt mục tiêu của Chính phủ trong phát thải ròng “bằng 0” vào năm 2050.

Nêu ý kiến tại diễn đàn, ông Nguyễn Trung Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách TN&MT chia sẻ, chuyển đổi xanh hiện nay đang là 1 xu hướng không thể đảo ngược. Ngành Chăn nuôi là một trong các nguồn phát thải khí nhà kính như khí CH₄, CO… có khả năng gây nóng lên toàn cầu. Trên toàn thế giới, ngành Chăn nuôi đóng góp từ 14-17% phát thải khí nhà kính, ở Việt Nam là khoảng 19% trong tổng phát thải của ngành nông nghiệp. Bên cạnh đó còn có những vấn đề về quản lý chất thải của vật nuôi chưa được bền vững.

Các đại biểu tham dự Hội thảo.

Theo ông Thắng, ngành Chăn nuôi cần có các mô hình, phương thức giám sát việc giảm phát thải khí nhà kính, tiếp cận, áp dụng các nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn… từ đó giảm phát thải khí nhà kính, quản lý chất thải theo hướng bền vững. Ông Thắng cũng nhấn mạnh việc thực hiện các giải pháp như: Nhìn nhận một cách đầy đủ và hệ thống các nguyên tắc cơ bản của kinh tế tuần hoàn để thiết kế, xây dựng vận hành các hệ thống chăn nuôi theo hướng tuần hoàn; đánh giá mức độ phù hợp với trình độ quản lý, khả năng đầu tư của chủ trang trại, các loại hình chăn nuôi nhằm đảm bảo tính hiệu quả, bền vững; cần có sự tham gia của các bên liên quan.

"Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích đối với các trang trại, cơ sở chăn nuôi đáp ứng các tiêu chí về sử dụng tài nguyên, vật liệu, tiết kiệm năng lượng và sản xuất năng lượng tái tạo như là giảm chất thải chưa qua xử lý ra môi trường; tăng cường truyền thông về các mô hình chăn nuôi theo hướng tuần hoàn, không chỉ về giải quyết chất thải mà cần phải giảm chất thải về khí nhà kính", ông Thắng nêu quan điểm.

Về phần mình, ông Mark Tattersall - Phó Đại sứ, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam chia sẻ, các giải pháp về công nghệ hiệu quả với chất lượng dịch vụ tốt cung cấp cho các trang trại chăn nuôi sẽ giúp chuyển đổi khí biogas thành điện, tiết kiệm chi phí điện năng, cải thiện chất lượng môi trường cũng như hướng tới nên nông nghiệp tuần hoàn.

“Quá trình chuyển dịch năng lượng sạch tại Việt Nam là sáng kiến mới. Biến những chất thải từ chăn nuôi thành điện cũng như giảm phát thải khí Mê - tan để đạt hiệu quả về kinh tế, chất lượng cũng như tiếp cận toàn diện để hướng tới nông nghiệp tuần hoàn. Nếu lượng phát thải khí nhà kính cắt giảm có thể được lượng hóa cũng như thương mại sẽ trở thành nguồn thu đáng kể cho người nông dân. Chúng tôi cam kết hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc đạt được các cam kết về khí hậu cũng như là chuyển dịch năng lượng với mục tiêu giảm phát thải ròng “bằng 0” vào năm 2050”.

Ông Mark Tattersall cũng bày tỏ niềm tự hào về mối quan hệ hợp tác giữa Chính phủ Australia và Chính phủ Việt Nam trong nỗ lực cùng tham gia và cam kết cắt giảm phát thải khí Mê - tan toàn cầu với mục tiêu giảm ít nhất 30% đến năm 2030 so với mức năm 2020. Sáng kiến BeCA nằm trong khuôn khổ Nền tảng Đối tác Doanh nghiệp (BPP) của Chính phủ Australia, với các đối tác là Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV, EGreen, Nexus và hai đối tác mới là Chính Phát và STD&T. Sự hợp tác trong Nền tảng này góp phần tạo ra những tác động phát triển và bền vững cho ngành Chăn nuôi Việt Nam. Các giải pháp về công nghệ hiệu quả với chất lượng dịch vụ tốt cung cấp cho các trang trại chăn nuôi nhằm chuyển đổi khí biogas thành điện, tiết kiệm chi phí điện năng, cải thiện chất lượng môi trường cũng như hướng tới nên nông nghiệp tuần hoàn.

Song song với chương trình hội thảo, triển lãm bên lề  với sự tham gia của 14 doanh nghiệp vừa và nhỏ cung cấp dịch vụ máy phát điện biogas, thiết bị và các sản phẩm xử lý nước thải, chất thải, phân bón hữu cơ và cung cấp giải pháp năng lượng tái tạo cũng đã được giới thiệu. Đây là diễn đàn để các doanh nghiệp có thể chia sẻ kinh nghiệm cùng các trang trại chăn nuôi, đồng thời cũng là cơ hội mở rộng thị trường trong nước và quốc tế.