Lễ kỷ niệm 995 năm Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ

Tới dự có Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến, cùng lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo thành phố Hà Nội, đại diện các sở, ban, ngành thành phố và đông đảo nhân dân địa phương.

Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ, phường Bưởi, quận Tây Hồ là một lễ hội duy nhất, độc đáo và có giá trị nhân văn sâu sắc. Kể từ năm 1028, khi Vua Lý Thái Tông cho dựng đàn thề, khởi xướng lễ thề với mục đích răn dạy các quần thần, tướng sĩ và con dân trong thiên hạ, Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ cùng Lễ hội đèn Quảng Chiếu là hai lễ hội lớn và quan trọng bậc nhất của Kinh thành Thăng Long trong triều đại nhà Lý.

Lễ hội đền Đồng Cổ là lễ hội của triều đình, hướng về nguồn cội. Đây là hội thề quốc gia có ý nghĩa đặc biệt, nên được Hoàng đế và triều đình dành nhiều sự quan tâm. Hầu hết tôn thất, quan lại trong triều và người dân ở trong và ngoài Kinh thành Thăng Long đều về dự Hội thề với tinh thần tận trung, tận hiếu, cầu mong cho quốc thái dân an. Sang thời Trần, Hội thề còn đề cao sự trong sạch của người làm quan.

Lễ hội đền Đồng Cổ năm nay diễn ra trong hai ngày với nhiều nghi thức truyền thống. Ngày 21/5 (tức mùng 3/3 năm Quý Mão), diễn ra với nghi thức rước Nhị vị Thành hoàng làng từ đình Đông Xã sang đền Đồng Cổ; nghi lễ rước Thánh, dâng lễ của các dòng họ, dâng hương nữ hoặc nam tại đền Đồng Cổ, các hoạt động văn nghệ, thể thao. Đặc biệt, lễ kỷ niệm 995 năm Hội thề Trung Hiếu đền Đồng Cổ và đón nhận Quyết định ghi danh Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Ngày 22/5 (tức mùng 4/4 năm Quý Mão) diễn ra lễ hội truyền thống và lễ thề Trung hiếu. Lễ thề có sự tham dự của lãnh đạo quận Tây Hồ, phường Bưởi, các đoàn thể và nhân dân địa phương. Đây là nghi thức được coi là “hồn cốt” của lễ hội, tạo nên nét độc đáo hiếm lễ hội nào có được.

Chương trình khai mạc diễn ra vào hồi 19 giờ ngày 21/5 tại đền Đồng Cổ gồm các nghi thức: Lễ dâng hương, màn khai từ, diễn văn khai mạc, phóng sự “Hội thề Trung hiếu - Rạng ngời sử Việt”, công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia, đánh trống khai hội, chương trình nghệ thuật…

Các hoạt động kỷ niệm 995 năm Lễ hội truyền thống đền Đồng Cổ năm 2023 còn nhiều có nhiều hình thức khác như: Tổ chức trao đổi kinh nghiệm tổ chức lễ hội tại đền Đồng Cổ, làng Đan Nê, xã Yên Thọ, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa; tọa đàm Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản Văn hóa phi vật thể “Hội thề đền Đồng Cổ”; tổ chức chương trình ngoại khóa giáo dục truyền thống lịch sử văn hóa cho học sinh quận Tây Hồ; các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao quần chúng.

Đền Đồng Cổ được xây dựng năm 1028, thời Lý, thờ thần Trống đồng rất hiển linh, gắn liền với “Hội thề Trung hiếu" cùng đạo lý sâu sắc. Theo các sử sách, bia ký để lại, Hội thề đền Đồng Cổ do vua Lý Thái Tông (1028 - 1054) khởi xướng với mục đích răn dạy các quần thần tướng sĩ và con dân trong thiên hạ. Trong ngày lễ hội, một đàn cao được đắp trước đền, xung quanh cờ xí rợp trời, đội ngũ chỉnh tề, giáo gươm rợp đất. Giữa đàn là thờ vị thần Đồng Cổ, lư hương nghi ngút, quan giám thệ điều khiển hội thề. Bách quan văn võ từ phía Đông đi vào đền, đến trước đàn, quì trước thần vị và đọc lời thề: “Làm con bất hiếu/Làm tôi bất trung/Thần minh tru diệt”. Đến thời Trần và Lê, Hội thề vẫn được duy trì. Ngày nay, Lễ hội đền Đồng Cổ được tổ chức vào ngày 4/4 âm lịch, đã mô phỏng lại Hội thề lịch sử năm xưa...

Nét đặc sắc của Hội thề đền Đồng Cổ chính là sự hòa hợp, kết quyện giữa nghi thức cung đình và dân gian. Đây là một lễ hội đặc biệt, bởi theo các nhà khoa học, toàn miền Bắc hiện chỉ có hai Hội thề: Lễ hội Minh thệ ở Hải Phòng và Hội thề Trung hiếu ở đền Ðồng Cổ, Hà Nội.

Hội thề đền Đồng Cổ là một hội thề Non nước, một đại lễ hội của Kinh thành Thăng Long. Trải qua các triều đại trong lịch sử, từ thời Lý đến thời Trần, Lê và đến nay, lời thề này vẫn được duy trì, tiếp nối và còn nguyên giá trị. Ngày nay, cứ tới ngày mùng 4 tháng Tư âm lịch hàng năm, chính quyền và nhân dân làng Đông Xã, phường Bưởi, quận Tây Hồ lại nô nức mở hội. Tham gia lễ hội không chỉ có dân vùng Bưởi mà còn có đông đảo người dân các vùng khác. Dù 995 năm đã trôi qua, cùng với bao biến thiên, bản sắc văn hóa trong lễ hội đền Đồng Cổ đã và đang được cộng đồng duy trì, thực hành, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, có tính lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống văn hóa tâm linh của cộng đồng nơi đây.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Nguyễn Đình Khuyến khẳng định: Lễ kỷ niệm 995 năm Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ và lễ công bố Quyết định ghi danh Hội thề Trung hiếu đền Đồng Cổ vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia là dịp tôn vinh di sản với giá trị vững bền và sức sống mãnh liệt; ghi nhận những nỗ lực của địa phương trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử, văn hóa đền Đồng Cổ và lễ hội truyền thống Hội thề Trung hiếu, đồng thời thúc đẩy trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản. Quận Tây Hồ cùng cộng đồng nhân dân tiếp tục bảo vệ, phát huy giá trị di sản để di sản tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy truyền thống văn hóa tốt đẹp ngàn đời của dân tộc Việt Nam.