Nghệ An: Trồng mướp lấy xơ để làm hàng xuất khẩu

Sản xuất nông nghiệp liên kết hình thành “nông nghiệp đặt hàng”

Việc xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm sẽ giúp kiểm soát, nâng cao chất lượng nông sản, ổn định khâu tiêu thụ là hướng đi tất yếu của nền nông nghiệp bền vững. Sản xuất liên kết tạo vùng hàng hóa rộng lớn hướng đến nông nghiệp đặt hàng là yêu cầu tất yếu trong xu thế hội nhập thị trường hiện nay.

Nhận rõ điều đó, thời gian qua, Hội Nông dân tỉnh Nghệ An đã có những định hướng, tuyên truyền tìm kiếm hướng đi mới cho nông dân Nghệ An, cụ thể như: Liên kết với doanh nghiệp bao tiêu đầu ra, hỗ trợ nông dân về kĩ thuật trồng và chăm sóc cây trồng vật nuôi, hỗ trợ vốn khi xây dựng mô hình…

Việc phối hợp giữa Hội Nông dân các cấp với Công ty Cổ phần Green Solution Central trong việc hỗ trợ nông dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An xây dựng mô hình trồng mướp lấy xơ là một trong những hướng đi ấy. Đây là mô hình khá triển vọng khi có sự liên kết chặt chẽ giữa người dân, doanh nghiệp và giao ước rõ ràng nhằm đảm bảo khâu kiểm định chất lượng sản phẩm.

Từ sự kiên kết này, những cánh đồng trồng mướp lấy xơ đang ngày một mở rộng trên nhiều diện tích đất trồng vốn không hiệu quả với các loại cây trồng khác. Trong đó phải kể đến các huyện Con Cuông, Thanh Chương, Yên Thành, Nam Đàn - những địa phương đã nâng tổng diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ những loại cây kém hiệu quả sang trồng mướp lấy xơ. Hiện nay diện tích mướp lấy xơ đã hơn 30ha. Dự kiến đến năm 2025, Công ty Cổ phần Green Solution Central sẽ phối hợp và mở rộng trên 100ha trồng mướp lấy xơ từ những vùng đất khó, kém hiệu quả.

Thời gian qua, ở một số địa phương, nông nghiệp bị bỏ hoang nhiều vì nhiều lý do trong đó việc giá trị sản xuất trên mỗi đơn vị canh tác thấp, chỉ đạt ngang vốn hoặc  có khi thua lỗ, nên việc đầu tư sản xuất không mang lại hứng khởi, tâm huyết cho người dân. Do đó, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ một số vùng đất khó canh tác, trồng cây kém hiệu quả sang trồng mướp lấy xơ sẽ tăng giá trị sản xuất tạo thu nhập ổn định là động lực cho người dân tăng gia sản xuất, có đầu tư hơn và tình trạng bỏ ruộng, bỏ đồng không còn xảy ra. Xơ mướp xuất khẩu sẽ trở thành sản phẩm OCOP 5 sao, xuất khẩu và cạnh tranh với thị trường quốc tế.

Để sự phối hợp được thông thuận và đạt hiệu quả cao, phía Công ty Cổ phần Green Solution Central đã có những hỗ trợ bước đầu cho người dân tham gia vào mô hình như: hỗ trợ toàn bộ giống, lưới và nilon phủ. Còn phía Hội Nông dân tỉnh Nghệ An hỗ trợ tín chấp phân bón, tập huấn… Sự liên kết này sẽ là tiền đề hình thành các chuỗi sản xuất, góp phần nâng cao giá trị, sức cạnh tranh cho nông sản cũng như thu nhập cho người dân.

“Hội Nông dân tỉnh mong muốn đây sẽ là sự hợp tác vững chắc, là nhân tố để thúc đẩy tổ chức lại sản xuất theo chuỗi liên kết hướng đến nông nghiệp đặt hàng. Trong đó, doanh nghiệp là hạt nhân liên kết với các hộ nông dân bao tiêu đầu ra sản phẩm, ổn định giá cả, hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất”, ông Nguyễn Hồng Sơn – Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Nghệ An chia sẻ.

Mô hình nông nghiệp nhiều triển vọng 

Trồng cây mướp, ngoài lấy xơ người dân cũng có thể tỉa trái non xen kẽ bán cho thương lái vừa tăng thêm thu nhập hàng ngày cho gia đình vừa đảm bảo những quả lấy xơ đạt chất lượng. Giống mướp lấy xơ là loại giống đặc thù, không giống như mướp truyền thống mà người dân hay trồng. Mướp lấy xơ quả to, dài, xơ mướp trắng, đáp ứng với thời tiết khắc nghiệt của miền Trung. Cây mướp là loại cây dễ trồng dễ chăm sóc nhưng cũng có nhiều sâu bệnh. Khi phát hiện cây bị sâu bệnh, người trồng nên xử lý kịp thời để cây phát triển tốt cho năng suất cao.

Qua trao đổi với ông Lữ Đình Hoan – Giám đốc Công ty Cổ phần Green Solution Central cho biết: “Trước khi triển khai phối hợp với các hộ dân, Công ty Cổ phần Green Solution Central đã tiến hành trồng thử nghiệm hơn 2 ha mướp lấy xơ trên địa bàn xã Hưng Đông (thành phố Vinh). Nhìn chung, mô hình thử nghiệm này đáp ứng các điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng tại địa phương. Cây cho quả đều, to và khả năng kháng sâu bệnh tốt. Hiện nay, đầu vào nguyên liệu còn thiếu, chưa đáp ứng đủ mặt hàng cung cấp cho nhà máy sản xuất để xuất khẩu cũng như tiêu thụ trong nội địa.Việc thu mua sẽ tính theo xơ, bình quân mỗi xơ có giá dao động từ 2.000 đồng đến 5.000 đồng tùy vào loại xơ, mỗi gốc có khoảng 15 đến 20 quả già. Từ khi trồng, chăm sóc và thu hoạch đều có cán bộ của công ty đến hướng dẫn cụ thể. Trước khi thu hoạch, đối tác nước  ngoài họ sẽ về tại ruộng để kiểm tra xem chất lượng xơ như thế nào, có dùng hóa chất không”.

Các sản phẩm được sản xuất từ xơ mướp như bông tắm, miếng cọ nồi, miếng rửa bát, lót giày, túi xách được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và các nước Châu Âu. Toàn bộ xơ mướp sẽ được công ty thu mua toàn bộ kể cả những xơ nhỏ, xơ mốc, xơ lỗi…

Về chăm sóc cây mướp, người trồng có thể dùng phân chuồng, phân tổng hợp và phân hữu cơ vi sinh, thời điểm mướp chuẩn bị ra quả thì 20 ngày bón phân một lần, thời điểm cho thu hoạch thì 1 tháng bón phân một lần. Sau mỗi vụ trồng mướp cứ 1ha sẽ cho thu hoạch từ 60.000 - 80.000 quả mướp để lấy xơ. Chi phí cho mỗi ha đầu tư lần đầu tốn kém nhất, khoảng 150 đến 180 triệu đồng, chi phí đầu tư cho năm thứ 2 trở đi ít hơn nhiều bởi đầu tư hệ thống giàn, lưới… có thể sử dụng được nhiều năm. Đó là chưa kể đến thu nhập từ quả non mà người dân được phép tỉa bán.

Trồng mướp thích hợp trong khoảng tháng 1 và tháng 2 hàng năm. Sau 2 tháng thì có thể cho thu hoạch quả non, thời điểm này phải tỉa bớt quả để cây nuôi số quả còn lại được to. Thông thường những quả đầu tỉa bán non còn những quả sau khi leo giàn để lại bởi những quả sau khi cây leo giàn sẽ thẳng, đẹp hơn. Sau 5 tháng kể từ khi trồng, cây cho thu hoạch quả già và lấy xơ, thời gian thu hoạch sẽ kéo dài từ 3 đến 4 tháng, kết thúc khoảng tháng 10, 11 hàng năm tùy vào sức sống của cây.

“Nghệ An có đến 2/3 diện tích là miền núi, đất đai rộng nên hi vọng mô hình này sẽ là bước đi bền vững cho bà con. Hội Nông dân các huyện đang rất tích cực triển khai trồng thí điểm, mặc dù chưa tổng kết đánh giá nhưng bước đầu cho thấy đây là mô hình rất phù hợp để giúp người nông dân có mức thu nhập cao. Để đạt được kết quả triển khai theo đúng quy mô của doanh nghiệp, thời gian tới Hội Nông dân mong muốn doanh nghiệp sẽ cùng sát cánh để lựa chọn vùng miền phù hợp như: đất đai, thời tiết cũng như điều kiện con người nhằm xây dựng nên những mô hình có hiệu quả để tạo sức lan tỏa”.

Ông Nguyễn Hồng Sơn – Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Nghệ An .