Bắt cá chép ruộng - loại hình du lịch độc đáo ở Hoàng Su Phì

Trải nghiệm du lịch đặc sắc

Huyện Hoàng Su Phì có tổng số khoảng 3.720 ha ruộng bậc thang trải đều khắp 24/24 xã, thị trấn. Trong đó 1.380 ha ruộng bậc thang tại 11 xã: Bản Phùng, Bản Luốc, Sán Sả Hồ, Hồ Thầu, Thông Nguyên, Nậm Ty, Tả Sử Choóng, Bản Nhùng, Pố Lồ, Thàng Tín, Nậm Khòa được công nhận di tích danh thắng cấp quốc gia. Phát huy lợi thế đó, những năm qua nhiều hộ gia đình ở huyện Hoàng Su Phì đã tập trung phát triển du lịch cộng đồng, đặc biệt là nuôi thả cá chép ruộng và xây dựng tour du lịch với dịch vụ bắt cá chép ruộng cho du khách tới nơi đây.

Do đặc điểm khí hậu và thổ nhưỡng nên cá chép ruộng ở Hoàng Su Phì phải là giống cá chép địa phương. Vì có thể nuôi được trên các thửa ruộng bậc thang, chúng vừa chống chịu tốt với khí hậu khắc nghiệt lại không theo nước trôi đi khi mưa lũ.

Để có nguồn cá giống quý này, ngay từ tháng ba âm lịch hàng năm, các gia đình ở huyện Hoàng Su Phì đã tiến hành chuyển cá giống được nuôi từ vụ trước đến các thửa ruộng ở đầu nguồn nước và thả vào đó những bó cỏ khô hoặc trồng cây thủy sinh để tạo môi trường cho cá chép sinh sôi. Sau những cơn mưa đầu mùa thì cá chép bắt đầu sinh sản, họ lấy những bó cỏ khô có trứng cá chuyển ra ao để ương cá.

Ngay khi cấy lúa Mùa vào tháng 6 cũng là lúc con cá giống đã đủ cứng cáp. Các ruộng cấy lúa được 1 tuần thì người dân bắt đầu thả cá vào ruộng với mật độ bình quân từ 2,5 - 3m²/ một con. Sau khi thả cá, các gia đình không phải thả thêm thức ăn nuôi cá mà chỉ cần tháo nước vào ruộng đảm bảo duy trì ở mức 5 - 10 cm để cây lúa và cá cùng sinh trưởng.

Cá chép ruộng ở huyện Hoàng Su Phì được phát triển hoàn toàn tự nhiên, cá sau khi được thả xuống ruộng sẽ tự đi kiếm thức ăn là các loại sâu, trứng sâu sau đó là phấn của hoa lúa và những hạt lúa chín…

Thời gian sinh trưởng của cá chép ruộng ở Hoàng Su Phì chỉ khoảng 3 tháng, nên thường con cá không to, chỉ khoảng 2 đầu ngón tay nhưng bù lại thị cá rất thơm, xương mền, lại được thu hoạch đúng thời gian lúa chín nhiều thức ăn nên cá rất béo.

Trước khi thu hoạch lúa vào tháng 9-10 khoảng 15 ngày, các hộ sẽ tháo cạn nước bắt cá, vừa giúp cây lúa tập trung dưỡng chất và chín đều, đồng thời cho nền ruộng được khô ráo để việc thu hoạch được thuận lợi.

Cá chép sau khi thu hoạch được gom chung lại một thửa ruộng để nuôi dự trữ làm thực phẩm. Những con to, phát triển hơn được lựa chọn để làm giống cho những vụ sau.

Trước đây người dân thả cá chép xuống ruộng nuôi chỉ để làm thức ăn khi thu hoạch lúa. Nhưng từ khi du lịch của huyện Hoàng Su Phì phát triển, thì thì trải nghiệm tự tay bắt cá chép ruộng đã trở thành hoạt động du lịch rất được du khách yêu thích.

Phát triển tốt giá trị kinh tế tuần hoàn

Việc nuôi cá chép ruộng không chỉ đem lại thu nhập cho người nông dân huyện Hoàng Su Phì mà còn góp phần xây dựng thương hiệu cho sản phẩm thóc gạo sạch của huyện, bởi để cho cá có thể sinh trưởng và phát triển thì phải hạn chế tối đa việc dùng thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình canh tác.

Mặt khác, cá chép sau khi được nuôi thả sẽ giúp sục bùn, ăn các loại côn trùng, sâu bọ có hại và thải phân làm tốt lúa. Trong khi đó, các loại phân hữu cơ bón cho lúa cũng là nguồn thức ăn cho cá. Từ đó giúp cho cây lúa phát triển theo hướng cộng sinh, tuần hoàn tốt.

Cá chép được thả tự nhiên vì vậy chất lượng thịt cá chép ở ruộng bậc thang Hoàng Su Phì rất thơm ngon, thịt mềm. Cùng với nét độc đáo của mô hình canh tác cá, lúa, những năm gần đây, các hộ gia đình trong vùng trọng điểm du lịch của huyện đã tổ chức các tour du lịch trải nghiệm tham quan chụp ảnh danh thắng ruộng bậc thang, kết hợp trải nghiệm các hoạt động văn hóa, lao động sản xuất như: Gặt lúa, bắt cá chép ruộng và chế biến thành các món ăn (cá nướng, nấu lá chua thảo quả, rán giòn, cá hun khói…).

Hiện nay, hầu hết diện tích ruộng bậc thang của huyện Hoàng Su Phì đều được nuôi thả cá chép ruộng, trong đó có 597,55 ha được nuôi với mật độ cao, sản lượng bình quân hàng năm đạt 70 - 90 tấn. Giá bán cá hiện dao động 100.000 - 120.000 đồng/kg. Chính vì vậy thu nhập từ trồng lúa nuôi cá xen canh của người dân đã ngày một nâng cao.

Trong thời gian tới, huyện Hoàng Su Phì sẽ tiếp tục đẩy mạnh nhân rộng mô hình kinh tế tuần hoàn: Trồng lúa nuôi cá chép kết hợp với du lịch. Từ đó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn để tăng thu nhập và giảm nghèo cho nông dân và trở thành sản phẩm du lịch trải nghiệm không thể bỏ qua cho du khách trên hành trình khám phá Cao nguyên đá Đồng Văn.