Hiến kế để người trồng rừng sống khỏe...với rừng

Phát huy lợi thế từ rừng

Thanh Hóa từng được xem là địa phương có nguồn tài nguyên rừng phong phú và đa dạng với nhiều loại gỗ nằm trong nhóm quý hiếm cùng với hệ sinh thái đa dạng. Tuy nhiên trong những thập niên gần đây, cánh rừng tự nhiên đang dần bị thu hẹp do quá trình khai thác và sử dụng chưa hợp lý. Bên cạnh đó, chính sách chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng còn nhiều bất cập.

Thực hiện nghiêm Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 12/1/2017 của Ban Bí thư  “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ rừng” đã tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức của các tầng lớp nhân dân trong công tác bảo vệ, phát triển rừng, tạo sinh kế bền vững cho người dân sống gần rừng.

Từ những chính sách ưu tiên của tỉnh, nhiều hộ dân đã tự đầu tư phát triển kinh tế từ rừng, chủ động thầu khoán lại các cánh rừng để chăm sóc, phát triển các mô hình kinh tế dưới tán cây rừng như: trồng nấm, nuôi ong… đã đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT, hiện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có trên 641 nghìn héc ta đất có rừng, trong đó 393 nghìn héc ta rừng tự nhiên với 529 loài dược liệu bản địa. Tài các khu vực miền núi, hiện đã xây dựng được 16 mô hình dược liệu dưới tán rừng tự nhiên và rừng trồng, trong đó tập trung vào các loại dược liệu bản địa có giá trị kinh tế cao như: Lan kim tuyến, ba kích, sa nhân, bảy lá một hoa, khôi lá tía…

Lang Chánh là một huyện miền núi, nơi có điều kiện thuận lợi để cây lan kim tuyến sinh trưởng và phát triển. Đây là loại dược liệu quý có tác dụng kháng viêm, phòng ngừa và điều trị ung thư, nằm trong nhóm 1B cần được bảo vệ nghiêm ngặt.

Năm 2022 Công ty Cổ phần Sông Mã phối hợp với Ban Quản lý rừng phòng hộ Lang Chánh nghiên cứu và trồng thử nghiệm 1,2 vạn cây giống lan kim tuyến. Dự kiến trong 3 năm tới có thể thu hoạch với giá bán dao động từ 2-3 triệu đồng/kg tươi và 20-30 triệu đồng/kg khô.

 “Thời gian qua, cây dược liệu đã khẳng định được hiệu quả vượt trội so với những loại cây trồng truyền thống khác. Huyện đã phát triển được sản phẩm OCOP cấp tỉnh từ cây dược liệu. Sản phẩm được tiêu thụ ổn định và có sức cạnh tranh trên thị trường. Qua đó, giúp người dân có nguồn thu nhập ổn định, xóa đói, giảm nghèo và vươn lên làm giàu từ sản vật của rừng” - bà Phạm Thị Thủy, cán bộ Phòng NN&PTNT huyện Lang Chánh cho biết.

Ông Phạm Bá Long, xã Thành Lâm (huyện Bá Thước) chia sẻ: “Trước đây chúng tôi toàn trồng ngô, công chăm sóc nhiều nhưng không hiệu quả, sau khi được chính quyền vận động, tôi đã chuyển sang trồng cây dược liệu. Nhờ được hướng dẫn về kỹ thuật trồng và chăm sóc nên cà gai leo nhà tôi mỗi sào cho thu hoạch khoảng 20 triệu đồng/năm”.

Đưa chế biến gỗ thành ngành kinh tế quan trọng

Được biết, hiện Thanh Hóa có 128.000ha tre, luồng và vầu. Sản lượng khai thác hơn 60 triệu cây luồng, tre,vầu/năm và 80 nghìn tấn nguyên liệu giấy ngoài gỗ, phục vụ xuất khẩu và sản xuất đồ mỹ nghệ như: đũa, tăm, nan, than hoạt tính… Bên cạnh đó, tỉnh còn có hơn 100 nghìn héc ta rừng keo, chiếm trên 40% diện tích rừng trồng của toàn tỉnh. Đây được xem là những cây trồng đem lại thu nhập cao, giúp cho các bà con ở vùng trung du và miền núi xóa đói, giảm nghèo.

Ông Lê Duy Tĩnh – Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Tân (huyện Như Thanh) cho biết: “Trước đây người dân chưa chú trọng đến việc trồng rừng. Sau khi được chính quyền tuyên truyền về chính sách bảo vệ và phát triển rừng, người dân đã chủ động đầu tư trồng cây keo. Đây là loại cây sinh trưởng phát triển nhanh, công chăm sóc ít, hiệu quả kinh tế cao nên được nhiều hộ dân nhiệt tình hưởng ứng”.

Chỉ tính từ 2021 đến 2023, tỉnh Thanh Hóa xã khai thác hơn 800.000m3 gỗ rừng trồng, phụ vụ cho 178 nhà máy chế biến gỗ, trong đó có 15 nhà máy chế biến tinh có quy mô lớn, xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài. 57 cơ sở sản xuất, chế biến tre nứa, luồng…

Bên cạnh đó, để nâng cao năng suất, thu nhập cho các hộ dân phát triển kinh tế từ rừng, những năm gần đây Thanh Hóa đã tập trung kêu gọi, triển khai hiệu quả các giải pháp. Trải “thảm đỏ” thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực về tài chính, quản trị doanh nghiệp, công nghệ hiện đại, sản xuất quy mô lớn gắn với vùng nguyên liệu, chế biến sâu, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm; hạn chế việc chế biến thô giá trị thấp như: Công ty cổ phần BamBoo King Vina…

Ngoài ra tỉnh còn phối hợp với các tổ chức nước ngoài thực hiện nhiều dự án hiệu quả như: Dự án “Hiện đại hóa ngành Lâm nghiệp và tăng cường tính chống chịu vùng ven biển”; Dự án “Tăng cường năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dân cư dễ tổn thương vùng ven biển Việt Nam”; Dự án “Quản lý rừng bền vững và Bảo tồn đa dạng sinh học”, do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ…

 Ông Cao Văn Cường – Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Thanh Hóa cho biết: Theo kế hoạch đến năm 2025, toàn tỉnh hình thành hơn 28 nghìn héc ta vùng nguyên liệu gỗ lớn, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản ngoài gỗ đạt khoảng 100 triệu USD, tăng tỷ trọng chế biến sâu, giá trị tăng cao. Đến năm 2030 đưa ngành công nghiệp chế biến gỗ trở thành một ngành kinh tế quan trọng trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh.