Tục “lên lão” đầu xuân ở thôn Lương Xá

Đây là một nghi thức tôn nghiêm trong làng, xã, là sự kiện mang ý nghĩa nhân văn, thể hiện thuần phong mỹ tục được truyền đời của người Việt. Tục lên lão đã và đang góp phần giữ gìn nền tảng văn hóa gia đình, tạo nên những giá trị nguồn cội để người Việt ở thôn Lương Xá nói riêng và nhiều vùng nông địa phương khác phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Theo những cụ già ở thôn Lương Xá, tục lên lão ở đây không biết có từ bao giờ, chỉ biết rằng, từ thủa xa xưa, dân Lương Xá quanh năm vất vả, đàn ông trong thôn cả ngày quần quật với ruộng vườn, “bán mặt cho đất bán lưng cho trời”, nên ai cũng già trước tuổi. Bước qua tuổi 50, những người đàn ông trong làng đã được coi là “sống thọ”, được xếp vào “lão làng”.

Hơn nữa, người dân Lương Xá quan niệm, trong đời người có hai giai đoạn dễ gặp “vận hạn” nhất, đó là khi con người sống ở tuổi 49 và tuổi 53. Ai bước qua tuổi 53 là coi như hết “vận hạn” và bắt đầu vào tuổi “trường sinh”, “lên lão”. Chính vì vậy, đó là lý do người dân thôn Lương Xá, xã Hiệp Cường lấy mốc tuổi là 54 (âm lịch) để tổ chức cho người dân “lên lão”.

Ngày hội lên lão ở thôn Lương Xá tổ chức rất linh đình. Những người đàn ông trong làng đến tuổi là chuẩn bị lễ vật rất cẩn thận ra đình làm lễ. Mỗi nhà đều sắm một mâm cỗ thịnh soạn cúng Thành Hoàng làng, ngoài ra còn tham gia thi cỗ sau khi thủ tục làm lễ lên lão kết thúc. Sau khi làm lễ trình làng thì mời cỗ mời dân làng trong không khí vui tươi, đầm ấm.

Cũng trong dịp này, ông Quách Đại Hưng - Chủ tịch UBND xã Hiệp Cường cũng bước vào tuổi lên lão, giống như người dân thôn Lương Xá, ông sửa soạn mâm xôi, con gà, trầu, rượu, trà, hương, nến, hoa quả ra đình dâng cúng Thành hoàng. Sau đó, cùng với người dân trong làng làm những mâm cỗ thịnh soạn trân trọng mời họ hàng, bạn bè thân hữu chung vui.

Ông Hưng cho biết, tục lên lão ở thôn Lương Xá được duy trì từ nhiều đời nay. Tục này không chỉ động viên, khích lệ người cao tuổi nêu cao tinh thần gương mẫu, góp trí, góp công, vận động cháu con và nhân dân đoàn kết, chung sức đồng lòng xây dựng quê hương. Mà còn góp phần giáo dục thế hệ trẻ biết “trọng lão”, hình thành tâm thức “người cao tuổi là hồng phúc trong nhà”. Trong ngày lên lão, con cháu được chúc thọ người già, thể hiện tình cảm đối với đấng sinh thành, làm gắn kết thêm tình cảm gia đình và làm phong phú thêm các nét đẹp truyền thống văn hóa của người Việt.

Năm 2023, người dân Lương Xá tổ chức “lên lão” vào hai ngày 7-8/3 (âm lịch). Trước ngày tổ chức lên lão, người dân đã cùng nhau tổ chức góp công sức và tiền bạc để làm mới hệ thống điện trong làng, xã giúp cho không khí của ngày Lễ hội lên lão tại Lương Xá thêm tưng bừng, nhộn nhịp.