​​​​​​​Thanh Hóa: Lễ hội Sết Boóc Mạy được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngày 17/3, UBND huyện Như Thanh (tỉnh Thanh Hóa) đã long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy, xã Cán Khê (huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa).

 Theo tích xưa kể lại, thuở hồng hoàng, đất trời tăm tối, ma quỷ, thú giữ quấy phá dân lành, đời sống của người dân vô cùng khổ cực. Trước tình cảnh ấy, Ngọc Hoàng đã phái 3 người con có tài cao, đức trọng của mình xuống cứu giúp chúng sinh.

Đây là 3 vị được coi như thiên sứ vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân tộc Thái. Họ có trách nhiệm giúp người dân bản Thái có thức ăn, thuốc chữa bệnh và diệt ma, trừ tà để dân bản được khỏe mạnh, bình an, người già được sống lâu hơn; con gái, con trai thì khỏe đôi tay, chắc đôi chân để làm nương rẫy kiếm cái ăn, cái mặc.

Mỗi người một nhiệm vụ, thông qua các lễ nghi như dựng cây bông, lễ cầu mưa, trong Lễ hội Sết Boóc Mạy, họ đã hướng dẫn, giúp đỡ người dân làm ăn, chinh phục thiên nhiên, chinh phục mọi khó khăn, thử thách để xây dựng gia đình no ấm, xây dựng bản Thái ngày càng phát triển.

Trong dòng chảy lịch sử của đồng bào dân tộc Thái xã Cán Khê, Lễ hội Sết Boóc Mạy được hình thành, phát triển, trở thành một lễ hội truyền thống tốt đẹp không thể thiếu được trong đời sống văn hóa tinh thần. 

Theo đó, cứ mỗi độ tết đến xuân về (vào ngày mùng 10 tháng Giêng hàng năm), đồng bào dân tộc Thái thôn Mó 1, xã Cán Khê đều tổ chức Lễ hội Sết Boóc Mạy để khẳng định sự tri ân của mình đối với tổ tiên; đồng thời truyền lại cho thế hệ con cháu về truyền thống kiên cường, bất khuất của ông cha, nhắn nhủ con cháu không ngừng nỗ lực, sáng tạo vươn lên phát triển về kinh tế và làm giàu thêm đời sống văn hóa, tinh thần. 

Với truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, Lễ hội Sết Boóc Mạy xưa vẫn được các thế hệ đồng bào dân tộc Thái nói riêng và nhân dân các dân tộc huyện Như Thanh nói chung gìn giữ, trao truyền cho đến hôm nay.

Bà Vi Thị Giáo, người đã gắn bó và có nhiều đóng góp cho công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy lễ hội của thôn Mó 1 và cũng là nghệ nhân dân gian của địa phương, chia sẻ: “Có thể khẳng định, thông qua lễ hội, tình nghĩa dân bản được gắn kết và điều này được thể hiện ngay từ những ngày trước khi lễ hội diễn ra. Mọi người trong bản đến nhà thầy mo hoặc trung tâm làng - nơi diễn ra lễ hội chính và những nơi diễn ra các nghi lễ để giúp chuẩn bị nguyên vật liệu tổ chức nghi lễ, cùng nhau trang trí cây Bông, làm cúp hụm... cùng tham gia trong quá trình hành lễ. Với sự tham gia đông đảo của bà con dân bản, Lễ hội Sết Boóc Mạy đã trở thành ngày hội chung của cộng đồng, giúp mối quan hệ xóm bản càng thêm bền chặt”.

Ông Đinh Xuân Thắng - Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Như Thanh cho biết thêm: Trải qua nhiều giai đoạn phát triển và cũng gặp không ít khó khăn, huyện Như Thanh, xã Cán Khê, đặc biệt là nhân dân thôn Mó 1 luôn dành sự quan tâm, chú trọng tới công tác bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của Lễ hội Sết Boóc Mạy thông qua việc duy trì tổ chức hằng năm, trở thành hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc của địa phương. 

“Hiện nay, CLB Di sản phi vật thể dân tộc Lễ hội Sết Boóc Mạy đã được thành lập và duy trì hoạt động đều đặn, ổn định. Đây cũng là cơ sở để huyện Như Thanh tiếp tục củng cố hoạt động của 6 CLB đang gìn giữ các di sản phi vật thể dân tộc trên địa bàn như: Lễ cơm mới của người Mường, xã Phượng Nghi; Lễ hội Kin Chiêng Boọc Mạy của đồng bào Thái, xã Xuân Phúc; chèo thôn Phú Phượng 2, xã Phú Nhuận; CLB văn hóa các dân tộc Trường THCS Dân tộc nội trú huyện; CLB văn hóa Mường, thôn Phú Nhuận, xã Phú Nhuận và các đội văn nghệ truyền thống của các xã, thị trấn, khu dân cư” – ông Thắng cho biết.

Theo kế hoạch, vào ngày 19/2 (tức ngày 10 tháng Giêng năm Giáp Thìn), huyện Như Thanh, xã Cán Khê long trọng tổ chức Lễ hội Sết Boóc Mạy và đón nhận Bằng công nhận danh mục văn hóa phi vật thể quốc gia với những nghi thức phần lễ theo truyền thống; chương trình nghệ thuật với hoạt cảnh sân khấu “Lễ cúng thần linh - Đất thiêng hội tụ” - “Lễ dựng cây Sết Boóc Mạy” cầu cho mưa thuận gió hòa, tái hiện cuộc sống của đồng bào và các hoạt động thể thao khác.