Thiệt hại kép, người nuôi lợn “vượt sóng” dịp cuối năm

Nghịch lý đầu vào, đầu ra

Nhiều người chăn nuôi chia sẻ, so với thời điểm này của năm ngoái thì hiện tại giá mỗi bao cám tăng từ 50.000 - 70.000 đồng. Một trang trại chăn nuôi khoảng 50 con lợn nái, 150 lợn thịt và 50 con lợn sữa thì trung bình mỗi tháng tiêu thụ trên 800 bao cám. Tính ra chi phí cho chăn nuôi tăng thêm khoảng 50 triệu đồng/tháng. Trong khi dịch bệnh, nhất là Dịch tả lợn châu Phi vẫn tái phát ở nhiều nơi khiến người chăn chịu áp lực, thậm chí mất trắng vì dịch.

Ông Quản Văn Đức, một chủ chăn nuôi lợn ở Thanh Trì (Hà Nội) cho biết: Năm 2021, giá lợn hơi bắt đầu giảm, lợn siêu nạc từ 90.000 đồng/kg giờ còn 57.000 - 58.000 đồng/kg. Trong khi đó lợn lai hiện chỉ bán được dưới 50.000 đồng/kg, thấp nhất trong hơn một năm qua. Thế nhưng từ đầu năm đến nay các đại lý cung cấp cám liên tục tăng giá, trước đây mỗi bao cám trọng lượng 25kg có giá 270.000 đồng thì nay đã tăng lên 330.000 đồng.

“Chi phí cho một con lợn khoảng hơn 100kg xuất chuồng khoảng 6,6 triệu đồng, nếu bán với giá 50.000 đồng/kg thì mỗi con lợn tôi lỗ hơn 1 triệu đồng. Mặc dù giá lợn giống cũng giảm chỉ còn từ 1,7 triệu đồng - 2 triệu đồng/con nhưng xuất hết lứa lợn trong trại này tôi vẫn phải tính toán lại xem có nên tái đàn nữa hay không. Nếu giá cám vẫn tiếp tục tăng cao thì chắc tôi phải tạm dừng một thời gian”, ông Đức nói.

Không riêng gì ông Đức, nhiều hộ chăn nuôi lợn cho biết, từ nay đến cuối năm, nếu giá cám vẫn tăng, giá lợn hơi vẫn giảm thì sẽ cắt giảm đàn, thậm chí tạm dừng nuôi để tránh bị lỗ. Hơn 20 năm gắn bó với nghề chăn nuôi lợn, chưa năm nào chị Nguyễn Thị Hoa (xã Duy Phiên, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc) lại thấy khó khăn như hiện nay. Sau những tổn thất nặng nề đổ vào chăn nuôi lợn khi giá lợn hơi xuất chuồng chạm đáy dưới 20.000 đồng/kg những năm 2017, có thời gian phải “treo chuồng”, năm 2019, chị Hoa dồn toàn bộ vốn liếng nuôi hơn 10 nái lợn và hơn 50 lợn bột và thu lãi hơn 200 triệu đồng.

Hơn 1 năm nay, dù biết giá lợn giảm hơn nhưng chị vẫn cố nuôi thêm hơn 100 lợn bột vì gia đình chủ động được con giống. Nhưng không thể ngờ, từ 70 - 75.000 đồng/kg những tháng đầu năm, mấy tháng nay, giá lợn đã giảm xuống một nửa, chỉ còn dưới 40.000 đồng/kg. Với mức giá xuất chuồng này, trong khi giá thức ăn chăn nuôi tăng chóng mặt cộng thêm chi phí thuốc thú y, nhân công, trung bình mỗi con lợn xuất chuồng, gia đình chị Hoa lỗ khoảng 1,5 triệu đồng.

Nguyên nhân chủ yếu khiến giá lợn giảm sâu là do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội để phòng chống dịch bệnh khiến nhu cầu tiêu thụ thấp trong khi nguồn cung cao. Hơn nữa việc vận chuyển phức tạp, khó khăn cũng khiến thương lái “ngại” thu mua. Mặt khác, tình hình Dịch tả lợn châu Phi ở nhiều địa phương vẫn diễn biến phức tạp, không ít hộ dân e ngại dịch bệnh nên đã bán tháo hoặc bị thương lái ép giá. 

Gỡ khó chăn nuôi dịp cuối năm

Tại cuộc họp của Chính phủ nhằm đánh giá thực trạng chăn nuôi, tiêu thụ thịt lợn và giải pháp tăng cường quản lý, bình ổn thị trường nhằm bảo đảm quyền lợi của người chăn nuôi, người tiêu dùng, ổn định sản xuất diễn ra vào cuối tháng 10/2021, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết: Do dịch Covid-19 nhiều tỉnh thành trên cả nước thực hiện giãn cách xã hội, các khu công nghiệp, khu chế xuất, các trường học, bếp ăn tập thể cơ bản là ngưng hoạt động; các nhà hàng, quán ăn, khách sạn, chợ đầu mối, chợ dân sinh không hoạt động dẫn đến nhu cầu sử dụng thực phẩm giảm rõ rệt từ 30-50%. 

Đến nay, mặc dù các địa phương đã trở lại trạng thái bình thường, tuy nhiên lượng nhân công lao động ở các địa phương vẫn chưa quay lại các thành phố lớn để làm việc, các trường học vẫn đóng cửa, các quán ăn mở đón khách với số lượng hạn chế do vậy mức tiêu dùng thực phẩm vẫn còn hạn chế. Trong khi đó, chu kỳ sản xuất, tăng trưởng, tái đàn vẫn diễn ra bình thường. Từ đó dẫn đến ứ đọng trong tiêu thụ sản phẩm. Trước tình hình đó, Bộ NN&PTNT quyết định lập hai tổ công tác phía Bắc, phía Nam để tổ chức kết nối giao thông; thúc đẩy xuất khẩu, xúc tiến thương mại. Bộ đã triệu tập cuộc họp để tháo gỡ khó khăn, đặc biệt là xuất khẩu đến các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng, mức chênh lệch giữa giá xuất chuồng và giá thành phẩm đến tay người tiêu dùng là bất hợp lý, “việc tìm ra nguyên nhân và tập trung chỉ đạo để giải quyết vấn đề này là rất cần thiết” bởi ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dân. Vận hành theo cơ chế thị trường, tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, cần có giải pháp điều hành từ các cơ quan Nhà nước.

Đề cập đến nguyên nhân, Phó Thủ tướng nhất trí cho rằng, trước hết là do ảnh hưởng của Covid-19, nhiều địa phương phải giãn cách xã hội, dẫn tới nhu cầu giảm, bà con nông dân chưa thể xuất chuồng đàn lợn, dẫn tới ứ đọng, quá lứa, mà theo Bộ NN&PTNT, khi trọng lượng vượt trên 120 kg/con thì khó bán hơn. Bên cạnh đó có nguyên nhân từ chuỗi sản xuất, lưu thông, phân phối, hay việc phục hồi kinh tế đang được triển khai khá tốt nhưng chưa đồng bộ; tiếp cận thị trường của người tiêu dùng chưa đạt như mong muốn.

Từ thực trạng và nguyên nhân trên, chia sẻ khó khăn của người chăn nuôi, Phó Thủ tướng cho biết, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương sẽ khẩn trương có các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ, dần bình ổn giá, đảm bảo lợi ích hài hòa của các bên gồm người chăn nuôi, các khâu trung gian, người tiêu dùng. 

Phó Thủ tướng cũng giao Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, các địa phương tuyên truyền, làm việc cụ thể với các doanh nghiệp chế biến, các hộ tiêu thụ lớn, các doanh nghiệp có năng lực dự trữ, chế biến để đẩy mạnh tiêu thụ, sử dụng sản phẩm thịt trong nước nhằm chia sẻ bớt khó khăn với người chăn nuôi. Đồng thời, tăng cường quản lý giá bán các sản phẩm đầu vào của ngành, nhất là thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y; xây dựng kế hoạch tái đàn, chăn nuôi theo tín hiệu thị trường đặc biệt cho dịp cuối năm và Tết Nguyên đán. 

Theo ước tính của Cục Chăn nuôi, hiện nay, số lợn quá lứa xuất chuồng nhưng chưa bán được là khoảng 8 triệu con, tương đương 30% tổng sản lượng. Với lượng tồn đọng lớn quá lứa đang khá cao, người chăn nuôi cho rằng phải mất 3 tháng mới có thể giải quyết xong lượng hàng tồn đọng. Điều này đang khiến người dân lo ngại khi quyết định có tiếp tục tái đàn hay không.