“Thuận thiên”, nông dân hưởng lợi kép

Lợi kép từ nuôi cá trên ruộng

Vào dịp cuối tháng 9 đầu tháng 10, khi thu hoạch xong vụ lúa Hè Thu, tại huyện Phụng Hiệp (tỉnh Hậu Giang), nhiều bà con nông dân bắt tay vào vụ cá. Thông thường đây là thời điểm chuẩn bị cho vụ lúa Thu Đông, nhưng nhiều nông dân đã chuyển đổi cơ cấu sang nuôi cá trên ruộng mùa nước nổi. Mô hình này, ngoài hiệu quả về mặt kinh tế, còn góp phần cải tạo đất cho vụ lúa Đông Xuân tiếp theo. 

Vào thời điểm này, nước đã về, bà con nơi đây đang bắt đầu thả cá từ vèo ra ruộng. Canh tác gần 10 công ruộng ở khu vực ấp Mỹ Chánh (xã Hiệp Hưng, huyện Phụng Hiệp), đây là nơi đất thấp, nước thường đến sớm nhưng rút chậm hơn các khu vực khác nên gần 5 năm qua, ông Trần Văn Bình đã bỏ hẳn vụ lúa Thu Đông để chuyển qua nuôi cá ruộng. 

Năm nào cũng vậy, sau khi thu hoạch lúa Hè Thu xong là ông Bình đầu tư khoảng 1,5 triệu đồng thả 20kg cá giống trên ruộng. Những năm nước cao, cá lớn cũng thu nhập trên 10 triệu đồng, năm thấp cũng kiếm được từ 7-8 triệu đồng. Cách đây 1 tháng, do ảnh hưởng bởi dịch bệnh hạn chế đi lại nên ông Bình đã chủ động mua cá về ương trong vèo, thấy con nước những ngày qua có dấu hiệu lên nên ông đã bung lưới thả cá ra trên ruộng. 

Theo ông Bình, nhiều năm qua bà con ở khu vực này đã bỏ vụ lúa Thu Đông (lúa vụ 3) để thả cá ruộng vào mùa nước nổi. Đến cuối tháng 10 âm lịch khi nước rút thì mọi người lại đồng loạt thu hoạch cá trên ruộng để chuẩn bị gieo sạ vụ lúa Đông Xuân. Với 1ha ruộng thả cá nuôi trong mùa nước nổi, chỉ vài tháng sau ông Bình đã có thu nhập hơn 10 triệu đồng.

Ông Trần Văn Bình cho biết: “Tại đất mình làm ruộng vụ 3 không được thì mình phải nuôi một vụ cá để mình lấy tiền trang trải. Cá nếu thả 25kg thì bán khoảng 13-14 triệu đồng, còn thả 20 ký thì bán khoảng 10 triệu. Bình quân/con khoảng 1kg trở lên, cá mè thì được 1,2-1,3kg, còn cá chép thì 800 gram- 1kg”.

Hàng năm, vào mùa nước tại huyện Phụng Hiệp (Hậu Giang) nước thường đến sớm nhưng rút chậm hơn các nơi khác bởi nơi đây được xem là vùng đất trũng nhất ở khu vực ĐBSCL. Có những năm nước từ thượng nguồn đổ về không nhiều như năm nay. Tuy nhiên vào thời điểm này nhiều cánh đồng nơi đây đã mênh mông nước. Vì là vùng đất trũng nên trước đây bà con ở huyện này làm vụ lúa Thu Đông thường không có lời do lúa bị nước ngập, đổ ngã ảnh hưởng nhiều đến năng suất. Tuy nhiên từ lúc bỏ cây lúa Thu Đông bấp bênh chuyển qua nuôi cá ruộng thì bà con thấy hiệu quả cao hơn, bởi mô hình này chi phí đầu tư thấp, hiệu quả mang lại tương đối khá, ít rủi ro.

Bà con chỉ tốn chi phí mua lưới bao quanh ruộng lúa của mình để cá không thoát qua ruộng khác, chi phí mua cá giống nhưng không cần tốn chi phí thức ăn bởi cá tận dụng nguồn rơm rạ, lúa chét, vi sinh vật trên đồng để tăng trưởng. Sau hơn 3 tháng thả nuôi cá trên ruộng thì bà con bắt đầu thu hoạch cá thương phẩm.

Ông Nguyễn Văn Minh ở ấp Phương Hòa (xã Phương Bình, huyện Phụng Hiệp), chia sẻ: “Tôi có 2ha thì năm nay thả 10 kg giống cá mè, 9kg cá chép. Cá chỉ cần ăn rạ với lúa chét thì rất mau lớn. Ở đây khoảng 30/10 âm lịch có lái xuống thì mình bán cá. Tầm mùng 10/11 âm lịch thì mình xuống giống vụ Đông Xuân”.

Mô hình kinh tế “thuận thiên”

Sản xuất theo hướng “thuận thiên” đang là xu hướng phổ biến của người dân Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. Tùy vào điều kiện của từng vùng, khu vực mà bà con có mô hình sản xuất phù hợp với tự nhiên, từ đó nâng cao thu nhập. Thời điểm này, mặc dù dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, nhưng nông dân nhiều nơi trong tỉnh cũng đã có những chủ động cho vụ sản xuất quan trọng thứ 3 trong năm.

Chi phí đầu tư thấp, hiệu quả mang lại tương đối khá, ít rủi ro, đó là ưu điểm khiến cho nghề nuôi cá ruộng ở huyện Phụng Hiệp phát triển mạnh theo từng năm. Nếu cách đây 5 năm toàn huyện Phụng Hiệp chỉ có gần 300ha nuôi cá ruộng trong mùa nước nổi thì hiện nay đã tăng hơn 10 lần. 

Theo ngành Nông nghiệp tỉnh Hậu Giang, nhờ ít tốn công chăm sóc, chi phí đầu tư thấp và lợi nhuận đạt khá mà trong vài năm gần đây nuôi cá ruộng trở thành mô hình được nhiều hộ dân lựa chọn để thay thế sản xuất lúa vụ 3 kém hiệu quả. Ngoài hiệu quả kinh tế, việc nuôi cá trên ruộng còn góp phần làm tăng độ phì nhiêu của đất. 

Chi cục Chăn nuôi Thú y và Thủy sản tỉnh cho biết đã xây dựng nhiều mô hình nuôi cá ruộng theo hướng nâng cao giá trị tại các địa phương có điều kiện phát triển hình thức này, trong đó tập trung các đối tượng nuôi như cá rô đồng, cá lóc đồng, trê vàng… Theo ông Trần Văn Tuấn - Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Phụng Hiệp, ngoài hiệu quả kinh tế, việc nuôi cá trên ruộng mùa nước còn góp phần làm tăng độ phì nhiêu của đất, các loại cá còn ăn các loại rong rêu, vệ sinh đồng ruộng, hạn chế được các loại cỏ dại trong mùa nước, giảm chi phí đầu tư cho vụ lúa tiếp theo. Nông dân nuôi cá trên ruộng có thể tiết kiệm được hơn 1 triệu đồng trên 1ha.

“Hàng năm huyện Phụng Hiệp có diện tích nuôi cá ruộng rất lớn. Riêng năm nay, diện tích nuôi cá ruộng dự kiến tăng lên khoảng 4.000ha. Bà con chuẩn bị cá giống, ươm trong ao mương đến vụ bung ra ruộng. Hình thức nuôi này con cá tự động làm cho đất tơi xốp và để lại một lượng phân rất lớn trên đồng. Như vậy, tới vụ Đông Xuân sau số lượng phân bón sẽ giảm đi rất nhiều”, ông Trần Văn Tuấn cho hay.

Với những hiệu quả về kinh tế, cải tạo đất cũng như giảm thiểu rủi ro từ yếu tố thiên nhiên, nuôi cá ruộng mùa nước ở huyện Phụng Hiệp đang dần khẳng định là một mô hình sản xuất lý tưởng, biết dựa vào điều kiện tự nhiên để tạo ra nguồn thu nhập ổn định, thay vì bám cây lúa Thu Đông bấp bênh thường xuyên bị đổ ngã, mất mùa vào thời điểm nước lên. 

Năm 2021 đơn vị đề ra mục tiêu phát triển mô hình nuôi thủy sản trên ruộng theo hướng nâng cao giá trị, hiệu quả gắn với tiêu thụ và chế biến. Theo đó, toàn tỉnh sẽ thả nuôi khoảng 4.700ha cá ruộng, tăng 30ha so với năm 2020, tập trung chủ yếu ở huyện Phụng Hiệp, Vị Thủy, Long Mỹ...
Theo Sở NN&PTNT Hậu Giang.