2 tháng đầu năm, xuất khẩu cá tra tăng trưởng dương

Dự báo giá có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới

"Năm 2023 xuất khẩu cá tra với gam màu buồn thì 2 tháng đầu năm có tín hiệu tốt. Nó đến từ các thị trường nhỏ như Anh, Canada, Mexico, đặc biệt Brazil. Năm ngoái, xuất khẩu sang Brazil quý cuối tăng gần 80%, thậm chí tháng cuối tăng trưởng ba con số. Việt Nam còn nhiều dư địa để phát triển thêm các sản phẩm giá trị gia tăng thay vì chỉ xuất khẩu mặt hàng phi lê cá tra đông lạnh sang thị trường này", ông Trương Đình Hòe nói.

Xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang Mỹ và châu Âu dự kiến sẽ tăng tốc phục hồi trong thời gian tới.

Xuất khẩu cá tra của Việt Nam được kỳ vọng sẽ hưởng lợi trực tiếp khi cơ quan chức năng tại Mỹ và Liên minh châu Âu có các biện pháp hạn chế mới đối với thuỷ hải sản có nguồn gốc từ Nga và Trung Quốc. Tuy nhiên, lệnh cấm mới nhất đã mở rộng đáng kể phạm vị áp dụng, nhắm vào cả các sản phẩm đã qua chế biến sử dụng nguyên vật liệu của Nga bất kể địa điểm xử lý cuối. Đồng thời, Hội đồng châu Âu (EC) đã quyết định không cho phép các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ Nga được hưởng ưu đãi miễn thuế trong giai đoạn 2024 - 2026. Bên cạnh đó, hồi tháng 11/2023, Liên minh châu Âu cũng quyết định tăng cường kiểm soát việc nhập khẩu các sản phẩm cá từ Trung Quốc để kiểm soát hoạt động đánh bắt phi pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Đáng chú ý, giá cá tra của Việt Nam còn được thúc đẩy từ việc thiếu hụt nguồn cung. Giá cá thấp kéo dài trong năm ngoái cùng với xuất khẩu hồi phục chậm đã khiến nhiều hộ nông dân hạn chế thả nuôi. Bên cạnh đó, dịch bệnh trên vật nuôi và thời tiết bất lợi tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long khiến tỷ lệ hao hụt cá giống tăng lên, tác động tiêu cực đến nguồn cung cá giống. Trong khi đó, chu kỳ nuôi cá tra thường kéo dài từ 6 - 8 tháng; do đó, nguồn cung cá tra được dự báo sẽ duy trì ở mức thấp trong cả năm nay. Trong tuần qua, giá cá tra nguyên liệu (loại 0,8 - 1,1 kg) tại Đồng Tháp đã cán mốc 30.000 đồng/kg, tăng mạnh 15% so với mức 26.000 đồng/kg hồi cuối năm 2023.

Ông Dương Nghĩa Quốc - Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam cho biết xu hướng tăng của giá cá tra hiện “rất tốt” và dự báo giá có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới khi các doanh nghiệp xuất khẩu đang tăng tốc nhập hàng để trả đơn cho đối tác. Sản phẩm cá tra chủ lực xuất khẩu trong tháng 1/2024 vẫn là phile đông lạnh, với giá trị đạt hơn 131 triệu USD, tăng 87% so với cùng kỳ năm 2023, chiếm 80% tỷ trọng.

Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn là thị trường nhập khẩu cá tra nhiều nhất

Về thị trường tiêu thụ, tháng đầu năm 2024, Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn tiếp tục là thị trường nhập khẩu cá tra nhiều nhất từ Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu cá tra sang thị trường này trong tháng 1/2024 đạt 52 triệu USD, tăng gấp gần 4 lần so với tháng 1/2023 và tăng 65% so với tháng 1/2022. Giá trị xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc và Hoa Kỳ tháng đầu năm 2024 chiếm 32% trong tổng xuất khẩu cá tra sang các thị trường. Đáng chú ý, tháng đầu năm nay, xuất khẩu sản phẩm cá tra đông lạnh/khô (thuộc mã 03) (trừ cá thuộc mã 0304) sang Trung Quốc tăng mạnh gấp 6,5 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Giá trị này thậm chí cao hơn giá trị xuất khẩu sản phẩm cá tra phile đông lạnh  thuộc mã 0304 (trừ sản phẩm chả cá và surimi) - sản phẩm chủ lực sang thị trường này trong tháng 1/2023.

Tháng 1/2024, Mỹ mua 18 triệu USD cá tra Việt Nam, tăng 83% so với cùng kỳ năm ngoái. Tháng đầu năm nay, Mỹ tăng nhập khẩu hầu hết các sản phẩm cá tra Việt Nam. Sản phẩm cá tra chế biến mặc dù giá trị xuất khẩu sang Mỹ còn khiêm tốn, tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu sản phẩm này ghi nhận tăng 18 lần so với cùng kỳ năm ngoái lên 295 nghìn USD. Thị trường này tiêu thụ hơn 17 triệu USD phile cá tra đông lạnh trong tháng 1/2024, tăng 81% so với tháng 1/2023.

Khối thị trường EU mua từ Việt Nam gần 13 triệu USD cá tra, tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Hà Lan vẫn là quốc gia đứng đầu khối về tiêu thụ cá tra Việt Nam, với gần 4 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ. Ngoài ra, một số thị trường trong khối cũng ghi nhận tăng trưởng dương nhập khẩu cá tra Việt Nam bao gồm: Hungary tăng gấp 4 lần, Tây Ban Nha, Pháp và Slovenia tăng khoảng 2,5 lần,...

Kim ngạch xuất khẩu cá tra tháng đầu năm 2024 . Nguồn VASEP.

Kim ngạch xuất khẩu cá tra tháng đầu năm 2024 được đánh giá là khá tích cực sau khi liên tiếp sụt giảm trong năm 2023. Mỹ và Trung Quốc sẽ là những thị trường có triển vọng phục hồi trong năm 2024 do tồn kho giảm và nhu cầu tiếp tục gia tăng. Lạm phát “hạ nhiệt”, khả năng chi tiêu tại Mỹ được dự đoán sẽ cải thiện hơn so với trước đó. Thị trường cá tra tại Trung Quốc dự kiến sẽ “sôi động” hơn nhờ các chính sách hỗ trợ thị trường bất động sản và kích thích tiêu dùng của Chính phủ Trung Quốc trong nửa đầu năm 2024.

Tuy nhiên, những biến động của thế giới sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến xuất khẩu cá tra của Việt Nam. Điển hình là những căng thẳng trên Biển Đỏ đang gây ra không ít khó khăn trong quá trình vận tải hàng hóa xuất khẩu nói chung và hàng thủy sản nói riêng khi cước vận chuyển tăng cao. Giá bán đến tay người tiêu dùng tăng cao sẽ ảnh hưởng lớn đến quyết định mua hàng.

Dự báo giá cá tra có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Giải thích thêm lý do tăng trưởng, ông Hòe nói do nhu cầu tiêu dùng ở một số quốc gia nhập khẩu chính cá tra của Việt Nam đang có chiều hướng tăng. Chẳng hạn như Trung Quốc - thị trường nhập khẩu nhiều cá tra nhất từ Việt Nam, từ tháng 1 đã nhập tăng gấp gần 3 lần so với cùng kỳ năm 2023. Hay như thị trường Mỹ, sau 11 tháng của năm 2023 sụt giảm liên tục vì tồn kho chờ tiêu thụ, từ tháng 12-2023 đến nay đã giãn lượng hàng tồn.

Hiện nay xuất khẩu cá tra tăng trưởng nên nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thu mua cho rằng giá cá tra nguyên liệu tăng. Cụ thể, tăng từ 25.000 - 26.000 đồng/kg năm 2023 lên 28.000 - 29.000 đồng/kg đầu năm 2024.

Xuất khẩu cá tra năm nay dự báo sẽ tăng nhẹ so với năm 2023, có thể đạt được 2 tỉ USD, tăng hơn 10% so với 1,8 tỉ USD năm 2023. Theo số liệu của Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), Việt Nam vẫn là nhà cung cấp cá thịt trắng số 1 cho Brazil. Năm 2024, dự báo nhu cầu tiêu thụ cá tra tại Brazil tiếp tục tăng.