Bồi thường khi bị thu hồi đất nông nghiệp

Bạn đọc Hồ Văn Dương (Ninh Thuận): Trước đây, đất nông nghiệp khi bị thu hồi, đền bù rẻ như bèo. Luật Đất đai mới quy định việc bồi thường khi thu hồi đất nông nghiệp có gì khác để người bị thu hồi đất đỡ bị thiệt thòi?

Câu hỏi của bạn, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mai (Giảng viên Học viện Tư pháp) trả lời như sau:

 Phản ánh của bạn đúng là một bất cập của Luật Đất đai thời gian qua.

- Việc bồi thường thu hồi đất hiện nay thực hiện theo quy định tại Điều 74, Luật Đất đai 2013, nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất, theo đó: Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất...”

Như vậy khi người dân bị Nhà nước thu hồi đất chỉ có 1 trong 2 sự lựa chọn là:

+ Được bồi thường bằng đất có có cùng mục đích sử dụng với đất bị thu hồi.

+ Hoặc nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

- Để cụ thể, rõ ràng trong việc bồi thường, thu hồi đất nông nghiệp Luật Đất đai (sửa đổi) năm 2024 có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, đã dành riêng Điều 96 quy định: “Bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân”.

Theo quy định này thì:

“1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất, nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 95 của Luật này thì được bồi thường bằng đất nông nghiệp hoặc bằng tiền hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.”

Như vậy người dân có đất nông nghiệp khi bị Nhà nước thu hồi sẽ có nhiều phương án bồi thường: bằng đất nông nghiệp hoặc bằng tiền hoặc bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở. Điểm khác biệt so với quy định cũ là có thể được bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở

+ Khoản 2 Điều 96 Luật Đất đai (sửa đổi) quy định: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất thì việc bồi thường về đất nông nghiệp được quy định như sau:

Diện tích đất nông nghiệp được bồi thường bao gồm diện tích trong hạn mức quy định tại Điều 176 và Điều 177 của Luật này và diện tích đất do được nhận thừa kế;

Đối với diện tích đất nông nghiệp do nhận chuyển quyền sử dụng đất vượt hạn mức trước ngày 01 tháng 7 năm 2014 thì việc bồi thường, hỗ trợ được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

+ Khoản 3 Điều 96 Luật Đất đai (sửa đổi) quy định: Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật này thì việc bồi thường được thực hiện theo quy định của Chính phủ.