Nông dân Lâm Đồng thu lợi nhuận cao từ nuôi ong dú

Dễ nuôi, thu lợi nhuận cao

Tại xã Đức Phổ (huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng), trang trại nuôi ong dú của anh Trần Văn Thức được nhiều người dân từ các tỉnh Bình Phước, Đồng Nai tìm đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm, mua mật và mua ong dú giống về nuôi phát triển kinh tế... đến tìm hiểu, học hỏi. Anh cũng chính là người tiên phong thực hiện mô hình nuôi ong dú tại địa phương. 

Chia sẻ với chúng tôi, anh Trần Văn Thức cho biết, năm 2008, gia đình anh cho một người bạn làm nghề nuôi ong lấy mật đưa đàn ong về trú ở khu vườn, tìm hoa hút mật. Khi họ rời đi, anh phát hiện có một tổ ong, lấy mật ra dùng thử thì thấy rất ngon. Qua tìm hiểu, anh Thức biết được đây là ong dú, loại ong này có kích thước nhỏ hơn ong mật, đặc biệt không có ngòi đốt, không bỏ tổ đi nơi khác, không chiếm nhiều diện tích nuôi. Nhận thấy đây là loại ong khác với những loại ong nuôi lấy mật đang bán phổ biến trên thị trường, có tiềm năng để phát triển thành sản phẩm thương mại, anh Thức đã quyết định nuôi ong dú.

Sau hơn 7 năm vừa nuôi vừa tìm hiểu, nghiên cứu, đến năm 2015 anh Thức cũng đã thành công khi tách, nhân giống được đàn ong dú. Đến nay, anh đã sở hữu trang trại ong dú lớn nhất nhì huyện. Trên khu vườn chôm chôm rộng 2ha, hàng trăm chiếc thùng được anh sắp xếp treo xung quanh các gốc cây. 

Theo anh Thức, một tổ ong dú có một ong chúa, khi đẻ ong chúa tạo ra 1-3 ấu trùng ong chúa. Ấu trùng ong chúa lớn lên trở thành ong chúa trưởng thành. Khi tổ ong đủ lớn, có biểu hiện tách đàn cũng là lúc người nuôi ong chuẩn bị thùng bọng để san đàn.

“Thùng nuôi ong có kích thước 50x20x20cm, 6 mặt đều kín, chỉ chừa một lỗ nhỏ cho ong chui ra, chui vào. Ong chúa mẹ sẽ ra đi theo tổ mới để lại một nửa “quân” cho ong chúa con lớn lên tiếp tục “cầm quân”. Cứ như vậy, khoảng 100 đàn ong thì sau 1 năm sẽ tách được thêm 80 đàn. Thời điểm phù hợp tách đàn nhân giống vào mùa Xuân. Đàn mới tách sẽ được đưa đến một nơi khác, tránh việc đàn ong quay trở về tổ cũ”, anh Thức chia sẻ.

Anh Trần Văn Thức cho biết thêm, việc nuôi ong dú không tốn nhiều chi phí bởi không lo cho chúng ăn và bệnh tật. Bởi vì đặc tính của loài ong dú này không ăn đường mà chỉ hút nhụy hoa nên mật là tự nhiên và nguyên chất. Mật ong dú vị ngọt, thanh và hơi chua, hàm lượng chất dinh dưỡng cao hơn các loại mật ong khác nên được nhiều người tìm mua. Tuy nhiên, ong dú cũng rất mẫn cảm với sự thay đổi của môi trường như thời tiết nóng, lạnh, nắng, mưa bất thường có thể làm cho đàn ong nhiễm bệnh.

Đến nay, anh Thức đã phát triển đàn ong dú với số lượng lên đến 170 đàn, mỗi năm anh thu về khoảng gần 200 lít mật ong. Với giá bán trên thị trường hiện nay từ 900.000 - 1.200.000/lít mật, tùy vào thời điểm, mỗi năm anh Thức thu về hơn 150 triệu đồng. Ngoài ra, với mỗi đàn ong dú sau khi được tách tổ thành công, anh bán giống cho các hộ nuôi khác với giá khoảng trên 1,5 triệu đồng/đàn.

Tương tự, anh Đỗ Văn Nghĩa (tổ 15, thị trấn Cát Tiên) cũng đã nuôi ong dú lấy mật từ hơn 8 năm nay. Tuy nhiên, thay vì treo tổ ong dưới tán cây, anh Nghĩa chọn phương pháp xây nhà kiên cố, để tạo “chỗ ở” ổn định cho ong.

Anh Nghĩa cho biết, ban đầu anh chỉ mang đàn ong về nuôi thử chứ không có ý định làm kinh tế từ loài côn trùng lạ này. Thế nhưng, sau khi đưa về nhà nuôi, những lúc rảnh rỗi anh thường lên mạng, youtube để tìm hiểu quy trình nuôi ong dú, cách lấy mật ong dú sao cho hợp lý và bảo quản sản phẩm mật như thế nào để đảm bảo chất lượng.

Quan sát mô hình nuôi ong dú của gia đình anh Nghĩa, trong không gian cao ráo thoáng mát, hàng trăm thùng ong các loại được anh xếp ngăn nắp trên kệ sắt. Trong quá trình nuôi, anh Nghĩa dần thay thế những ống tre, thân cây gỗ thô sơ ban đầu thành những hộp gỗ nhỏ, trong hộp gỗ phân nhiều thành, một mặt ốp nhựa trắng để dễ quan sát phân loại các tầng trứng, số lượng quân và mật. Ngoài ra, khi lấy mật sẽ không làm giảm số lượng ong trong một đàn.

Đến nay, anh Nghĩa đã sở hữu cho mình hàng trăm đàn ong, có giống ong dú thương phẩm, mỗi năm anh thu hoạch trên 200 lít mật, doanh thu trên 200 triệu đồng.

Liên kết hợp tác để nâng tầm sản phẩm

Sau thời gian tích lũy kinh nghiệm nuôi, theo anh Nghĩa nuôi ong dú rất dễ, an toàn với người nuôi. Nuôi ong dú trong nhà cần tạo không gian thoáng mát, nhiệt độ ổn định còn nuôi ở ngoài trời, dưới các tán cây cần chú ý bảo vệ tổ ong khỏi các loại thằn lằn và chim rình bắt ăn. Con ong mật sẽ bỏ tổ đi nhưng với ong dú không có hiện tượng này vì con ong dú chúa sau khi đẻ rồi ở yên một chỗ và không bay trở lại được nữa.

“Qua 7 năm nuôi loài ong này, tôi nhận thấy ong dú không giống như ong ruồi, ong khoái - chúng thường bỏ đi. Đặc biệt, chúng cũng có ong chúa như những loại ong khác. Nuôi ong dú cũng rất dễ, người nuôi có thể đặt dưới hiên nhà, tán cây, tận dụng nhiều nơi trong vườn nhà rất dễ dàng...”.

Từ lợi thế đó, nhiều nông dân trên địa bàn đã tìm hiểu và bắt tay nuôi ong dú. Tại huyện Cát Tiên, nghề nuôi ong dú đang từng bước được mở rộng quy mô và địa phương cũng có nhiều biện pháp hỗ trợ nông dân phát triển để đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Theo ông Trần Quang Trừng - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Cát Tiên cho biết: Hiện nay, toàn huyện có hơn 30 hộ gia đình nuôi ong dú lấy mật với tổng quy mô khoảng 700 đàn. Ngoài 2 hộ anh Thức và Nghĩa đang nuôi với quy mô lên đến hàng trăm đàn thì các hộ còn lại nuôi trung bình từ 20 - 30 đàn/hộ.

Với hệ sinh thái phong phú, đa dạng, khí hậu thuận lợi và đặc biệt trên 90% là diện tích đất rừng, đất sản xuất cây ăn trái, vì thế nhiều hộ dân các xã Đức Phổ, xã Quảng Ngãi, xã Phước Cát 2, thị trấn Cát Tiên và thị trấn Phước Cát đã áp dụng mô hình nuôi ong dú lấy mật và cho hiệu quả kinh tế cao.

“Trong thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ vận động các hộ nuôi ong thành lập câu lạc bộ hoặc tổ hợp tác, HTX nuôi ong dú qua đó giúp các hội viên có cơ hội gặp gỡ, giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm. Đồng thời, khuyến khích các nông hộ xây dựng thương hiệu, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng quy mô liên kết trong chăn nuôi. Từ đó tranh thủ một số nguồn vốn nhà nước hỗ trợ xây dựng sản phẩm mật ong dú thành sản phẩm OCOP có truy xuất nguồn gốc, quảng bá trên các trang thông tin điện tử của huyện… tạo đầu ra ổn định, tăng nguồn thu nhập cho người dân”, ông Trần Quang Trừng cũng cho biết thêm.