Tạo “giấy thông hành” cho thanh long chinh phục mọi thị trường

Huyện Châu Thành được đánh giá là “thủ phủ” thanh long của tỉnh Long An. Không chỉ đứng đầu về diện tích, năng suất, trái thanh long nơi đây còn đạt các chứng nhận quốc tế về xuất khẩu.

Nông dân mê trái thanh long

Ông Trương Quang An (thị trấn Tầm Vu, huyện Châu Thành) kể rằng, trước đây gia đình ông vốn chỉ quen trồng lúa. Dù vất vả, chịu khó nhưng chỉ đủ ăn, không khá giả. Bước đột phá là khi ông mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, bỏ lúa sang trồng thanh long.

Ông An nhớ lại: Thời điểm năm 1995, Châu Thành vẫn là huyện nghèo của tỉnh Long An, người dân chủ yếu sống nhờ cây lúa, chăn nuôi. Cây thanh long được trồng “hoang dại” ven hàng rào, leo tự nhiên lên các cây gỗ, trái được thu hoạch cũng chỉ bán ở chợ quê. Dịp đó, ông An may mắn gặp được các thương lái đi hỏi mua thanh long giá cao để bán sang nước ngoài. Nhận thấy tiềm năng lớn, ông mạnh dạn chuyển đổi một phần diện tích đất lúa sang trồng thanh long ruột trắng.

Để có năng suất cao, ông An tìm tòi, học hỏi các kỹ thuật trồng, chăm bón. Thay vì cho thanh long leo trên cây gỗ, hàng rào thì ông cho leo trụ, được bón phân, tưới nước. Ngay từ vụ thu hoạch đầu tiên, những cây thanh long vốn được bỏ hoang đã mang lại nguồn thu nhập đáng kể. Từ thắng lợi ban đầu đó, lão nông Trương Quang An tiếp tục mở rộng diện tích trồng.

“Từ 5 công đất đầu tiên (0,5ha), đến nay diện tích trồng thanh long của gia đình tôi lên đến hơn 3ha, mỗi năm mang về lợi nhuận hơn 4 tỉ đồng. Chính nhờ đó mà đời sống của gia đình được cải thiện, nhà cửa được xây dựng khang trang, đầy đủ tiện nghi, các con được đi học đầy đủ” - ông An chia sẻ.

Những năm gần đây, nông dân huyện Châu Thành chuyển đổi nhiều diện tích thanh long ruột trắng sang ruột đỏ. Những năm trước, thanh long ruột đỏ được giá, cao gấp đôi, gấp ba so với thanh long ruột trắng, nhiều người đã đổ xô trồng giống này. Đến nay, diện tích phát triển quá lớn dẫn đến cung vượt cầu. Trong khi, giống thanh long ruột đỏ phần lớn chỉ tiêu thụ được ở thị trường Trung Quốc, không được các nước khác ưa chuộng, trong khi năng suất khá thấp, dễ bị sâu, bệnh. 

Riêng gia đình ông An, hàng chục năm nay vẫn trung thành với giống thanh long ruột trắng. Thậm chí khi một số diện tích thanh long bị già đi, cần phải trồng mới thì ông vẫn tiếp tục trồng bằng giống cây này. Nhiều người trong vùng nói ông An “điên”, nhưng cái “điên” đó vẫn đem về tiền tỉ cho ông mỗi năm một cách bền vững.

Ông An cho biết: “Vừa qua, nông dân một số địa phương khác liên hệ để học tập kinh nghiệm trồng thanh long, nhưng tôi cũng khuyên nên cân nhắc kỹ lưỡng. Bởi mỗi địa phương có tiềm năng, lợi thế và thổ nhưỡng riêng, nên trồng loại cây nào cho phù hợp. Hơn nữa, nếu ở đâu cũng ồ ạt trồng thì rất dễ bị thua lỗ và dẫn đến nguy cơ vỡ quy hoạch, cung vượt cầu”.

Tham gia sân chơi lớn

Qua nhiều năm lăn lộn với cây thanh long nhưng có một điều khiến ông An luôn trăn trở là tình trạng nông dân sản xuất còn manh mún, nhỏ, lẻ, dễ bị thương lái ép giá, dễ mua nhầm các loại phân bón giả, khi muốn xuất khẩu thì chất lượng và số lượng sản phẩm không bảo đảm. Do đó, năm 2008, ông chủ động vận động các hội viên nông dân cùng liên kết, góp vốn thành lập HTX Thanh long Tầm Vu.

Trước khi thành lập HTX, ông đã xin tham gia một số khóa tập huấn và chủ động sang Đức để học tập kiến thức, kinh nghiệm về tổ chức, hoạt động của HTX. Từ kiến thức có được, ông bắt tay xây dựng thương hiệu thanh long của HTX. Đồng thời mong muốn sẽ đưa thanh long của HTX đến nhiều thị trường “khó tính” trên thế giới. 

Ông vận động các thành viên HTX nghiên cứu, tìm tòi các công nghệ tiên tiến để ứng dụng vào sản xuất nhằm giảm chi phí, tăng hiệu quả. Toàn bộ vườn thanh long của ông hiện nay đều trồng theo chuẩn VietGAP, bón phân vi sinh, sử dụng hệ thống đèn xông cao áp, hệ thống tưới nước tự động,...

“Thay vì phải kéo dây, bắt bóng để xông đèn rồi kéo vòi tưới nước cho thanh long mỗi ngày, mất thời gian, tốn công sức thì giờ đây, tôi chỉ cần bấm trên điện thoại thông qua ứng dụng là có thể bật đèn, tự động tưới nước cho thanh long. Sáng đi uống cà phê, chiều đi nhậu cũng có thể tưới nước” - ông An vui vẻ cho biết.

HTX ban đầu chỉ có 13 thành viên với diện tích 13ha, vốn điều lệ 250 triệu đồng. Đến nay có 40 thành viên với diện tích hơn 50ha, vốn điều lệ được nâng lên 4 tỉ đồng. Phần lớn diện tích trồng thanh long của thành viên HTX đều theo chuẩn VietGAP. Doanh thu hàng năm của HTX luôn đạt trên 15 tỷ đồng, mỗi năm tăng trưởng thêm 20%. Ngoài ra, HTX còn tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 140 lao động địa phương với thu nhập bình quân 7-8 triệu đồng/người/tháng.

HTX đã có trụ sở khang trang rộng hàng ngàn mét vuông, tạo cơ hội cho thành viên trao đổi, học tập kinh nghiệm, kỹ thuật trồng cây thanh long. HTX Thanh long Tầm Vu còn đầu tư xây dựng nhà kho hơn 5.500m² để chế biến, đóng gói thanh long xuất khẩu; xây dựng kho lạnh bảo quản thanh long 500 tấn. 

Đặc biệt, nhãn hiệu hàng hóa độc quyền của HTX thanh long Tầm Vu đã được công nhận tại 5 quốc gia là Nhật Bản, Pháp, Singapore, Trung Quốc... Đây là cơ sở vững chắc để HTX tự tin đẩu tư mở rộng sản xuất, phát triển theo hướng công nghệ cao.Chia sẻ về những dự định sắp tới, ông An cho biết, ông và các thành viên sẽ dốc hết tâm sức để đưa HTX Thanh long Tầm Vu phát triển mạnh mẽ hơn. Thanh long trong HTX phải được xây dựng thành thương hiệu mạnh, đạt chất lượng cao để xuất khẩu vào các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, châu Âu,… 

“Bây giờ mà làm nông nghiệp theo kiểu truyền thống là khó phát triển bền vững. Nông dân giờ phải có đầu óc kinh doanh, biết liên kết với nhau, xây dựng các chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ. Trong đó, điều quan trọng là phải chú ý nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu để mở rộng thị trường, nâng cao lợi nhuận chứ không nên phụ thuộc một thị trường lớn là Trung Quốc”.
Ông Trương Quang An.