Vang danh lụa Nha Xá

Làng dệt lụa Nha Xá (xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) nằm yên ả bên tả ngạn sông Hồng ngay dưới chân cầu Yên Lệnh nối 2 tỉnh Hưng Yên và Hà Nam. Bao đời nay, thương hiệu lụa Nha Xá có tiếng, xếp hàng “á hậu” chỉ sau lụa Hà Đông (Hà Nội).

Vẻ đẹp của lụa Nha Xá từng làm cho những lái buôn, du khách thập phương say đắm với sự mềm mại, quyến rũ mà ghé chân lại khi ngang qua nơi này. Tương truyền, ông tổ dạy dân Nha Xá dệt lụa và bắt cá hương (cá giống) của làng là Nhân Huệ Vương, Phiêu kỵ Đại tướng quân Trần Khánh Dư, vị tướng lỗi lạc thời nhà Trần. Trong một lần du ngoạn trên sông Hồng thấy bãi sông đẹp, ông đã lên xem và hướng dẫn người dân Nha Xá vớt cá hương trên sông về nuôi, trồng dâu nuôi tằm, dệt lụa… Nghề dệt lụa của người Nha Xá cũng từ đó mà hình thành, gìn giữ và truyền cho con cháu đến tận ngày nay.

Làng dệt Nha Xá hiện có có 230 hộ, gần 800 nhân khẩu, trong đó có khoảng 350 lao động chính, chiếm 90% hộ dân tham gia dệt, vận hành gần 200 máy dệt. Nhiều gia đình đông lao động, tổ chức sản xuất hợp lý có tới 4-5 máy dệt trong nhà chạy suốt ngày đêm. Những gia đình này thường khép kín các công đoạn sản xuất từ nguyên liệu đến thành phẩm. Những xưởng lớn có hàng chục máy dệt, những máy dệt lớn chuyên dệt những sản phẩm có chất lượng cao cung cấp cho các thị trường cao cấp trong và ngoài nước như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, TPHCM và xuất khẩu sang Lào, Thái Lan…

Từ Nha Xá, nghề dệt lụa đã lan rộng sang những vùng lân cận như Lảnh Trì, Chuyên Ngoại, Hòa Mạc, Đồng Văn… và tạo công ăn việc làm cho hàng trăm gia đình. Trải qua biết bao thăng trầm, làng lụa Nha Xá hôm nay vẫn miệt mài giữ lấy nghề truyền thống quý báu ông cha truyền dạy từ bao đời.

Hồng Phước