Cây mơ vàng giúp nông dân Bắc Kạn làm giàu

Cơ hội đổi đời từ cây mơ vàng cổ

Trên đường đưa chúng tôi đi thăm những vườn trồng mơ vàng của các gia đình hội viên nông dân trên địa bàn, ông Nguyễn Văn Đạt – Chủ tịch Hội Nông dân phường Xuất Hoá (thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc  Kạn) cho hay: Cây mơ vàng đã có mặt ở phường Xuất Hoá từ khá lâu rồi. Từ những năm 1990 người dân đã trồng cây mơ vàng trên đất Xuất Hoá; thấy cây mơ vàng hợp đất sinh trưởng tốt, vì vậy mà có thời điểm, nhà nhà trồng mơ vàng, người người trồng mơ vàng và mong ước đổi đời từ những cây mơ vàng.

“Xong với lối sản xuất tự phát, thiếu quy hoạch ở thời điểm bấy giờ. Diện tích nhiều, sản lượng lớn nhưng không có cơ sở chế biến, thu mua mà phụ thuộc hoàn toàn vào tư thương nên đến đầu những năm 2000, có những lúc quả mơ vàng bán chỉ được từ 300-500đ/kg; mùa mơ vàng chín quả rụng đầy gốc không ai muốn hái vì giá bán mơ vàng không bằng công hái và cây mơ vàng bị bỏ quyên dần. Các gia đình đã chặt bỏ cây mơ vàng, cũng từ đó “giấc mơ làm giàu từ cây mơ vàng” của người dân đã tan biến” ông Đạt cho hay.

Sau thời gian dài chìm vào quên lãng, thì đến năm 2015 cây mơ vàng ở tỉnh Bắc Kạn lại bất ngờ hồi sinh. Ở thời điểm đó, tư thương bắt đầu trở lại thu mua những quả mơ vàng để bán về các tỉnh miền xuôi làm nguyên liệu chế biến bánh, rượu, nước giải khát… nhưng lúc này diện tích trồng mơ vàng tại tỉnh Bắc Kạn còn lại chẳng đáng là bao, chủ yếu là những vườn cây già cỗi người dân còn giữ lại.

Đặc biệt cây mơ vàng ở tỉnh Bắc Kạn được thực sự hồi sinh mạnh mẽ nhất là từ năm 2018 khi đã có doanh nghiệp đến tỉnh Bắc Kạn đầu tư Nhà máy chế biến quả mơ thành ô mai, mơ muối… xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản.

Chúng tôi ghé thăm gia đình anh Nguyễn Văn Rồng ở thôn Bản Rạo (phường Xuất Hoá); trên trán vẫn còn lấm tấm những giọt mô hôi do vừa mới đi hái mơ vàng trở về, anh Rồng phấn khởi: Năm nay quả mơ vàng được mùa, được giá, thu hoạch đến đâu thì đều được nhà máy thu mua đến đó; gia đình tôi có 0,6ha dự kiến thu hoạch được 6 tấn mơ vàng, với giá bán từ 15.000-18.000 đồng/kg cũng cho thu nhập khá.

Chia tay ra đình nhà anh Rồng, chúng tôi đến thăm gia đình anh Nguyễn Văn Hàm, anh Hàm cho biết: Vườn mơ vàng nhà tôi cũng đã trồng được 20 năm rồi; có những thời điểm giá bán quả mơ thấp không muốn chăm sóc, vì vậy mà cây mơ vàng còi cọc, năng xuất kém. Nhưng từ khi có nhà máy thu mua quả, lại được sự hỗ trợ của Hội Nông dân về kỹ thuật chăm sóc, cắt tỉa càng lá, bón phân… vì vậy mà vườn mơ vàng nhà tôi đã hồi sinh, năm này mơ vàng năng suất lắm; vườn nhà tôi năm nay dự kiến thu hoạch được 8 tấn, có đến đâu bán hết đến đấy, giờ đây cây mơ vàng đang là cây làm đổi đời của người dân nơi đây.

Giấc mơ vàng thành hiện thực

Không chỉ có các nhà vườn trồng mơ vàng ở thành phố Bắc Kạn phấn khởi khi bán quả mơ. Từ khi có doanh nghiệp thu mua và chế biến, cây mơ vàng đã thực sự góp phần giúp các nhà vườn trồng mơ trên toàn địa bàn tỉnh Bắc Kạn đều có kinh tế khá giả.

Tại xã Cao Kỳ (huyện Chợ Mới), nơi được coi là thủ phủ trồng cây mơ vàng của tỉnh Bắc Kạn, những ngày đầu tháng 5 này trong cái oi nóng của mùa Hè, nhưng đâu đâu cũng thấy có tiếng cười, tiếng nói của các gia đình về cây mơ vàng và quả mơ vàng.

Chia sẻ hiệu quả kinh tế từ cây mơ vàng, ông Hà Quảng Đường – Xã Cao Kỳ (huyện Chợ Mới) cho hay: Gia đình tôi bắt đầu trồng cây mơ vàng từ năm 1994, sau vài năm cây mơ vàng cũng đã cho thu hoạch khá, nhưng sau đó giá bán mơ vàng thấp, không đủ chi phí, nhưng bản thân tôi vẫn tin tưởng vào giá trị kinh tế từ cây mơ vàng và đã không phá bỏ vườn mơ vàng. Không chỉ vậy năm 2005 gia đình tôi lại tiếp tục phát triển thêm vườn mơ vàng, đến nay gia đình đã có 5ha mơ vàng, năm nay dự kiến sẽ thu được 100 tấn quả, giá bán ổn định như hiện nay gia đình cũng có thu nhập tiền tỷ.

Theo thống kê hiện toàn xã Cao Kỳ đang có hơn 320ha cây mơ, diện tích cây mà đang cho thu hoạch trên 200ha. Mơ có hai loại đó là cây mơ vàng (mơ cao) và mơ trơn (mơ lùn). Trong đó quả mơ vàng được thu mua với giá cao hơn từ 15.000-18.000 nghìn đồng/kg, quả mơ trơn giá bán từ 7.000-10.000 nghìn đồng/kg.

Với diện tích 1ha trồng mơ vàng sẽ được khoảng 250 gốc, sau 3 năm trồng trung bình một cây mơ vàng có thể đạt năng suất 80kg/vụ, những cây lớn có thể thu về 100kg/vụ. Với giá bán trung bình từ 15.000-18.000 đồng/kg như hiện nay một héc ta cây mơ vàng có thể cho thu nhập khoảng 200 triệu đồng.

Cây mơ ở tỉnh Bắc Kạn hiện phân bổ chủ yếu ở các huyện Chợ Mới (400ha), Bạch Thông (101ha), thành phố Bắc Kạn (100ha), Chợ Đồn (35ha)… nếu như trước năm 2015 nhiều người dân chặt bỏ cây mơ vì giá thành xuống thấp thì hiện nay với sự tham gia liên kết, tiêu thụ sản phẩm của một số doanh nghiệp, HTX diện tích cây mơ toàn tỉnh Bắc Kạn đã tăng lên. Chắc chắn với sự liên kết giữa doanh nghiệp, HTX và người dân trồng mơ, trong thời gian tới cây mơ sẽ là cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân nơi đây.